علائم و درمان سریع گرمازدگی

گرمازدگی چیست ؟

گرمازدگی زمانی اتفاق می‌افتد که بدن دیگر قادر به تنظیم دمای خود نیست. دمای بدن به سرعت بالا می‌رود، تعریق متوقف می‌شود و بدن قادر به خنک شدن خود نیست.

هنگامی که علائم گرمازدگی ظاهر می‌شود، دمای بدن می‌تواند در عرض 10 تا 15 دقیقه به 40 درجه سانتی‌گراد (104 درجه فارنهایت) یا بیشتر برسد. گرمازدگی یک وضعیت اورژانسی پزشکی است که می‌تواند منجر به آسیب ارگان‌ها، ناتوانی و حتی مرگ شود.

علائم گرمازدگی

گرمازدگی زمانی اتفاق می‌افتد که بدن دیگر قادر به تنظیم دمای خود نیست. دمای بدن به سرعت بالا می‌رود، تعریق متوقف می‌شود و بدن قادر به خنک شدن خود نیست.

علائم شایع گرمازدگی عبارتند از:

• افزایش دمای بدن: دمای بدن 40 درجه سانتی‌گراد (104 درجه فارنهایت) یا بیشتر
• پوست خشک و داغ: پوست ممکن است قرمز، داغ و خشک به نظر برسد.
• نبض سریع و ضعیف: قلب برای جبران کمبود مایعات سخت‌تر کار می‌کند.
• سرگیجه یا گیجی: کمبود آب و گرمای بیش از حد می‌تواند بر جریان خون به مغز تأثیر بگذارد.
• سردرد: سردرد می تواند خفیف تا شدید باشد.
• حالت تهوع و استفراغ: گرما می تواند دستگاه گوارش را مختل کند.
• اسهال: اسهال می تواند منجر به کم آبی بیشتر بدن شود.
• گرفتگی عضلات: عضلات ممکن است به دلیل کمبود مایعات و الکترولیت ها دچار اسپاسم و درد شوند.
• تشنج: تشنج می تواند نشانه ای از آسیب مغزی باشد.
• از دست دادن هوشیاری: در موارد شدید، گرمازدگی می تواند منجر به کما یا مرگ شود.

علائم گرمازدگی در کودکان ممکن است شامل موارد زیر نیز باشد:

• گریه بدون اشک: نوزادان و شیرخواران به دلیل کم آبی بدن ممکن است اشک نریزند.
• خشک شدن دهان و پوست: لثه ها و زبان ممکن است خشک و ترک خورده به نظر برسند.
• بی حالی شدید: نوزادان و شیرخواران ممکن است خواب آلود یا بی حال به نظر برسند.
• فرو رفتن فونتانل (نقطه نرم در بالای سر): این امر می تواند نشانه ای از کم آبی شدید باشد.

اگر مشکوک به گرمازدگی هستید، فوراً اقدام کنید:

• فرد را به مکانی خنک و سایه‌دار منتقل کنید.
• لباس‌های فرد را درآورید و با آب خنک یا ولرم به او حمام دهید یا او را با پارچه‌ای خنک و مرطوب بپوشانید.
• به فرد مایعات خنک برای نوشیدن بدهید. در صورت هوشیاری فرد، به او آبمیوه یا محلول الکترولیت بدهید.
• با 115 تماس بگیرید یا فرد را به نزدیکترین مرکز درمانی ببرید.

موارد زیر را به خاطر داشته باشید:

• هرگز به فردی که دچار گرمازدگی شده است، الکل یا کافئین ندهید.
• اگر فرد تشنج کرد یا هوشیاری خود را از دست داد، فوراً CPR را شروع کنید.

گرمازدگی یک وضعیت جدی است که می‌تواند کشنده باشد. با پیشگیری و اقدام سریع، می‌توانید از بروز گرمازدگی و عواقب خطرناک آن جلوگیری کنید.

دلایل و علل گرمازدگی در افراد

گرمازدگی زمانی اتفاق می‌افتد که بدن دیگر قادر به تنظیم دمای خود نیست. دمای بدن به سرعت بالا می‌رود، تعریق متوقف می‌شود و بدن قادر به خنک شدن خود نیست.

دلایل متعددی برای گرمازدگی وجود دارد، از جمله:

قرار گرفتن در معرض گرمای شدید: این امر می‌تواند شامل قرار گرفتن در معرض دمای گرم محیط، مانند تابش مستقیم نور خورشید یا روزهای گرم و مرطوب، یا فعالیت بدنی شدید در هوای گرم باشد.

کمبود آب: هنگامی که به اندازه کافی مایعات برای جایگزینی مایعات از دست رفته از طریق تعریق نمی‌نوشید، بدن شما دچار کم آبی می‌شود. کم آبی می‌تواند توانایی بدن برای تنظیم دما را مختل کند.

برخی شرایط پزشکی: برخی از شرایط پزشکی، مانند چاقی، بیماری قلبی، دیابت و بیماری ریوی، می‌توانند خطر ابتلا به گرمازدگی را افزایش دهند.

مصرف برخی داروها: برخی از داروها، مانند داروهای ادرارآور و برخی از داروهای ضد افسردگی، می‌توانند خطر ابتلا به گرمازدگی را افزایش دهند.

پوشیدن لباس‌های نامناسب: پوشیدن لباس‌های سنگین یا غیرقابل تنفس می‌تواند از تبخیر عرق و خنک شدن بدن جلوگیری کند.

سن: نوزادان، کودکان و افراد مسن بیشتر در معرض گرمازدگی هستند زیرا بدن آنها در تنظیم دما به اندازه افراد جوان کارآمد نیست.

مصرف الکل و کافئین: الکل و کافئین می‌توانند اثر مدر (ادرارآور) داشته باشند و منجر به کم آبی بدن شوند.

عدم آگاهی از علائم گرمازدگی: اگر از علائم گرمازدگی آگاه نباشید، ممکن است دیرتر برای کمک اقدام کنید.

عوامل محیطی: رطوبت بالا می تواند خنک شدن بدن را دشوارتر کند زیرا تبخیر عرق را کند می کند. شاخص گرما، که دمای هوا و رطوبت را در نظر می گیرد، می تواند به شما در ارزیابی خطر ابتلا به گرمازدگی کمک کند.

مهم است که در هوای گرم از گرمازدگی پیشگیری کنید.

برای پیشگیری از گرمازدگی:

• مایعات فراوان بنوشید، حتی اگر احساس تشنگی نکنید.
• از فعالیت بدنی شدید در گرم‌ترین ساعات روز خودداری کنید.
• لباس‌های خنک و گشاد بپوشید.
• از حمام آب سرد یا دوش استفاده کنید.
• مراقب کودکان، سالمندان و افراد دارای بیماری‌های مزمن باشید.

چه کسانی بیشتر در معرض گرمازدگی هستند؟

افراد زیر بیشتر در معرض گرمازدگی هستند:

نوزادان، کودکان و خردسالان: بدن کودکان به دلیل کوچکتر بودن و سطح نسبتاً بزرگتر پوست به وزن بدن، گرمای بیشتری را نسبت به بزرگسالان از دست می‌دهد. همچنین توانایی تنظیم دمای بدن آنها به اندازه بزرگسالان نیست و به همین دلیل بیشتر در معرض خطر کم آبی بدن و گرمازدگی قرار دارند.

سالمندان: با افزایش سن، توانایی بدن برای تنظیم دما کاهش می یابد. همچنین افراد مسن ممکن است به دلیل مصرف برخی داروها یا ابتلا به بیماری های مزمن بیشتر در معرض خطر کم آبی بدن باشند.

افراد دارای اضافه وزن یا چاق: افراد دارای اضافه وزن یا چاق، چربی بدن بیشتری دارند که می تواند گرمای بیشتری را حفظ کند و خنک شدن بدن را دشوارتر کند.

افراد مبتلا به بیماری های مزمن: برخی از بیماری های مزمن، مانند بیماری قلبی، بیماری ریوی، دیابت و بیماری کلیوی، می توانند توانایی بدن برای تنظیم دما و دفع مایعات را مختل کنند.

افرادی که داروهای خاص مصرف می کنند: برخی از داروها، مانند داروهای ادرارآور (مدر) و برخی از داروهای ضد افسردگی، می توانند اثر مدر (ادرار آور) داشته باشند و منجر به کم آبی بدن شوند.

افرادی که در معرض گرمای شدید یا فعالیت بدنی در هوای گرم قرار دارند: کارگران در فضای باز، ورزشکاران و افراد دیگر که در گرمای شدید یا در طول فعالیت بدنی در هوای گرم برای مدت طولانی در معرض گرمای زیاد قرار می گیرند، در معرض خطر بیشتری برای گرمازدگی هستند.

افرادی که الکل یا کافئین مصرف می کنند: الکل و کافئین می توانند اثر مدر (ادرار آور) داشته باشند و منجر به کم آبی بدن شوند.

افرادی که در مناطق گرم و مرطوب زندگی می کنند: رطوبت بالا می تواند خنک شدن بدن را دشوارتر کند زیرا تبخیر عرق را کند می کند.

مهم است که از علائم گرمازدگی آگاه باشید و اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از آن انجام دهید.

چگونه از گرمازدگی پیشگیری کنیم؟

گرمازدگی زمانی اتفاق می‌افتد که بدن دیگر قادر به تنظیم دمای خود نیست. دمای بدن به سرعت بالا می‌رود، تعریق متوقف می‌شود و بدن قادر به خنک شدن خود نیست. این یک وضعیت اورژانسی پزشکی است که می‌تواند منجر به آسیب ارگان‌ها، ناتوانی و حتی مرگ شود.

خبر خوب این است که با اقدامات پیشگیرانه ساده می توانید از گرمازدگی جلوگیری کنید.

در اینجا چند نکته برای پیشگیری از گرمازدگی آورده شده است:

مایعات فراوان بنوشید:

• حتی اگر احساس تشنگی نمی کنید، به طور منظم مایعات بنوشید.
• آب، آب میوه و نوشیدنی های ورزشی گزینه های خوبی هستند.
• از نوشیدن نوشیدنی های الکلی و کافئین دار خودداری کنید، زیرا می توانند منجر به کم آبی بدن شوند.

از فعالیت بدنی شدید در گرم ترین ساعات روز خودداری کنید:

• اگر مجبور به فعالیت در خارج از منزل در هوای گرم هستید، سعی کنید این کار را در اوایل صبح یا اواخر عصر که هوا خنک تر است انجام دهید.
• در صورت امکان، فعالیت های خود را به سایه یا مناطق دارای تهویه مطبوع منتقل کنید.

لباس های خنک و گشاد بپوشید:

• از لباس های تیره رنگ که گرما را جذب می کنند خودداری کنید.
• لباس های روشن و گشاد از جنس پنبه یا سایر الیاف طبیعی بپوشید که به تهویه هوا کمک می کنند.

از حمام آب سرد یا دوش استفاده کنید:

• حمام آب سرد یا دوش می تواند به خنک شدن بدن شما کمک کند.
• می توانید با خیس کردن یک حوله در آب سرد و قرار دادن آن روی پوست خود نیز خنک شوید.

مراقب کودکان، سالمندان و افراد دارای بیماری های مزمن باشید:

• این گروه ها بیشتر در معرض خطر گرمازدگی هستند.
• به طور مرتب به آنها آب بدهید و مراقب علائم گرمازدگی باشید.

از علائم گرمازدگی آگاه باشید:

• علائم گرمازدگی شامل افزایش دمای بدن، تعریق زیاد، نبض تند و ضعیف، سرگیجه، سردرد، حالت تهوع، استفراغ، اسهال، گرفتگی عضلات، تشنج و از دست دادن هوشیاری است.

اگر مشکوک به گرمازدگی هستید، فوراً اقدام کنید:

• فرد را به مکانی خنک و سایه دار منتقل کنید.
• لباس های فرد را درآورید و با آب خنک یا ولرم به او حمام دهید یا او را با پارچه ای خنک و مرطوب بپوشانید.
• به فرد مایعات خنک برای نوشیدن بدهید. در صورت هوشیاری فرد، به او آبمیوه یا محلول الکترولیت بدهید.
• با 115 تماس بگیرید یا فرد را به نزدیکترین مرکز درمانی ببرید.

موارد زیر را به خاطر داشته باشید:

• هرگز به فردی که دچار گرمازدگی شده است، الکل یا کافئین ندهید.
• اگر فرد تشنج کرد یا هوشیاری خود را از دست داد، فوراً CPR را شروع کنید.

با پیشگیری و اقدام سریع، می توانید از بروز گرمازدگی و عواقب خطرناک آن جلوگیری کنید.

علاوه بر نکات ذکر شده در بالا، می توانید اقدامات دیگری را نیز برای خنک ماندن در گرمای هوا انجام دهید:

• از غذاهای خنک و سالاد استفاده کنید.
• از خوردن غذاهای سنگین و پرچرب خودداری کنید.
• در صورت امکان، در یک مکان دارای تهویه مطبوع بمانید.
• از کمپرس سرد یا کیسه یخ برای خنک کردن نقاط نبض خود مانند گردن، زیر بغل و کشاله ران استفاده کنید.

با گرمازدگی جدی نگیرید. اگر شما یا کسی که می شناسید علائم گرمازدگی را تجربه می کنید، فوراً کمک پزشکی بگیرید.

درمان گرمازدگی

گرمازدگی یک وضعیت اورژانسی پزشکی است که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. اگر شما یا کسی که می شناسید دچار گرمازدگی شده است، فوراً با 115 تماس بگیرید یا فرد را به نزدیکترین مرکز درمانی ببرید.

در حین انتظار برای کمک، اقدامات زیر را انجام دهید:

1. فرد را به مکانی خنک و سایه دار منتقل کنید.

• اگر در داخل خانه هستید، کولر یا پنکه را روشن کنید.
• اگر در خارج از منزل هستید، فرد را به زیر سایه درخت یا هر مکان خنک دیگری ببرید.

2. لباس های فرد را درآورید.

• تا حد امکان لباس های فرد را درآورید تا بدن او خنک شود.

3. با آب خنک یا ولرم به فرد حمام دهید یا او را با پارچه ای خنک و مرطوب بپوشانید.

• این کار به خنک شدن بدن فرد و کاهش دمای او کمک می کند.

4. به فرد مایعات خنک برای نوشیدن بدهید.

• در صورت هوشیاری فرد، به او آب، آب میوه یا محلول الکترولیت بدهید.
• از دادن نوشیدنی های الکلی یا کافئین دار به فرد خودداری کنید، زیرا این نوشیدنی ها می توانند منجر به کم آبی بدن شوند.

5. نبض و تنفس فرد را به طور مرتب بررسی کنید.

• اگر نبض یا تنفس فرد متوقف شد، فوراً CPR را شروع کنید.

موارد زیر را به خاطر داشته باشید:

• هرگز به فردی که دچار گرمازدگی شده است، الکل یا کافئین ندهید.
• اگر فرد تشنج کرد یا هوشیاری خود را از دست داد، فوراً CPR را شروع کنید.

علاوه بر اقدامات ذکر شده در بالا، ممکن است پزشک اقدامات دیگری را نیز برای درمان گرمازدگی انجام دهد، از جمله:

• تزریق مایعات داخل وریدی: این کار به جایگزینی مایعات و الکترولیت های از دست رفته از طریق تعریق کمک می کند.
• داروهای ضد درد: برای تسکین درد و تب
• داروهای ضد تشنج: برای کنترل تشنج
• اکسیژن: برای کمک به تنفس فرد

پیشگیری بهترین راه برای درمان گرمازدگی است. با پیروی از نکات پیشگیرانه ذکر شده در بالا، می توانید از بروز گرمازدگی و عواقب خطرناک آن جلوگیری کنید.

روش‌های خانگی درمان گرمازدگی

اقدامات خانگی برای کمک به خنک شدن فرد و کاهش علائم گرمازدگی در حین انتظار برای کمک پزشکی عبارتند از:

1. انتقال فرد به مکانی خنک و سایه‌دار:

• فرد را از معرض نور مستقیم خورشید و گرمای محیط دور کنید.
• اگر در داخل خانه هستید، کولر یا پنکه را روشن کنید.
• اگر در خارج از منزل هستید، فرد را به زیر سایه درخت یا هر مکان خنک دیگری ببرید.

2. خنک کردن بدن:

• لباس‌های فرد را تا حد امکان درآورید.
• با آب خنک یا ولرم به فرد حمام دهید یا او را با پارچه‌ای خنک و مرطوب بپوشانید.
• از کمپرس سرد یا کیسه یخ برای خنک کردن نقاط نبض مانند گردن، زیر بغل و کشاله ران استفاده کنید.

3. جبران مایعات و الکترولیت‌ها:

• به فرد مایعات خنک و فراوان برای نوشیدن بدهید.
• در صورت هوشیاری فرد، به او آب، آبمیوه یا محلول الکترولیت (مانند ORS) بدهید.
• از دادن نوشیدنی‌های الکلی یا کافئین‌دار به فرد خودداری کنید، زیرا این نوشیدنی‌ها می‌توانند منجر به کم‌آبی بدن شوند.

4. نظارت بر علائم:

• نبض، تنفس و سطح هوشیاری فرد را به طور مرتب بررسی کنید.
• اگر نبض یا تنفس فرد متوقف شد، فوراً CPR را شروع کنید.

نکات مهم:

• هرگز به فردی که دچار گرمازدگی شده است، الکل یا کافئین ندهید.
• اگر فرد تشنج کرد یا هوشیاری خود را از دست داد، فوراً CPR را شروع کنید.
• به یاد داشته باشید که اقدامات خانگی فقط برای کمک به خنک شدن فرد و کاهش علائم در حین انتظار برای کمک پزشکی هستند.
• گرمازدگی یک وضعیت جدی است و فرد باید حتماً توسط پزشک معاینه و درمان شود.

علاوه بر اقدامات ذکر شده در بالا، می‌توانید از روش‌های خانگی دیگری نیز برای کمک به درمان گرمازدگی استفاده کنید، از جمله:

• استفاده از حمام آب سرد: اگر امکان حمام کامل با آب سرد وجود ندارد، می‌توانید از وان پای پر از آب سرد استفاده کنید.
• نوشیدن شربت خاکشیر: خاکشیر طبع خنک دارد و می‌تواند به خنک شدن بدن و کاهش علائم گرمازدگی کمک کند.
• استفاده از آبلیمو: آبلیمو به دلیل داشتن ویتامین C و اسید سیتریک می‌تواند به دفع سموم از بدن و کاهش علائم گرمازدگی کمک کند.
• مصرف هندوانه: هندوانه میوه‌ای پر از آب و الکترولیت است که می‌تواند به جبران مایعات و الکترولیت‌های از دست رفته از طریق تعریق کمک کند.

توجه: قبل از استفاده از هرگونه روش خانگی برای درمان گرمازدگی، با پزشک خود مشورت کنید، به خصوص اگر فرد مبتلا به بیماری زمینه‌ای است یا دارو مصرف می‌کند.

پیشگیری بهترین راه برای درمان گرمازدگی است. با پیروی از نکات پیشگیرانه ذکر شده در بالا، می‌توانید از بروز گرمازدگی و عواقب خطرناک آن جلوگیری کنید./ی