عفونت کلیه یا پیلونفریت نوعی عفونت است که معمولاً از مجاری ادراری شروع شده و به یکی یا هر دو کلیه سرایت میکند. این عفونت اغلب در ادامه عفونت مثانه رخ میدهد. عفونت کلیه معمولاً با مصرف آنتیبیوتیکها درمان میشود. نوع و مدت زمان مصرف آنتیبیوتیک به عوامل مختلفی از جمله نوع باکتری عامل عفونت، شدت بیماری و وضعیت کلی بیمار بستگی دارد.
فهرست مطالب
علائم عفونت کلیه
عفونت کلیه، که به آن پیلونفریت نیز گفته میشود، معمولاً زمانی رخ میدهد که باکتریها از مجاری ادراری به کلیهها راه پیدا کنند. این عفونت میتواند علائم مختلفی ایجاد کند که شدت آنها در افراد متفاوت است.
علائم شایع عفونت کلیه عبارتند از:
- تب و لرز: یکی از رایجترین علائم عفونت کلیه است.
- درد در پهلوها، پشت یا شکم: این درد ممکن است شدید باشد و با تنفس عمیق بدتر شود.
- تکرر ادرار: احساس نیاز مکرر به ادرار کردن حتی اگر مثانه پر نباشد.
- سوزش ادرار: احساس سوزش یا درد هنگام ادرار کردن.
- ادرار تیره یا خونی: وجود خون در ادرار میتواند نشانه عفونت شدید باشد.
- احساس نیاز شدید و ناگهانی به ادرار کردن: این احساس ممکن است همراه با نشت ادرار باشد.
- حالت تهوع و استفراغ: این علائم به ویژه در عفونتهای شدیدتر شایع است.
- لرز: لرزیدن بدن به دلیل تب بالا.
- کاهش اشتها: از دست دادن اشتها و کاهش وزن نیز ممکن است رخ دهد.
علائم عفونت کلیه در کودکان:
علائم عفونت کلیه در کودکان ممکن است با بزرگسالان متفاوت باشد و تشخیص آن دشوارتر باشد. برخی از علائم شایع در کودکان عبارتند از:
- تب
- درد شکم
- استفراغ
- بیحالی و بیقراری
- کاهش اشتها
- خشک کردن پوشک یا تخت
- بوی بد ادرار
توجه: برخی افراد ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند یا علائم بسیار خفیفی را تجربه کنند. اگر شما یا فرزندتان علائم عفونت کلیه را دارید، مهم است که به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب دریافت کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر شما یا فرزندتان هر یک از علائم فوق را تجربه کردید، به خصوص اگر همراه با تب بالا باشد، باید به پزشک مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب عفونت کلیه بسیار مهم است تا از عوارض جدی آن جلوگیری شود.
علل عفونت کلیه
- صعود باکتریها از مجاری ادراری: شایعترین علت، صعود باکتریها از مثانه به سمت کلیهها است.
- اختلالات ساختاری مجاری ادراری: وجود سنگ کلیه، انسداد مجاری ادراری یا ناهنجاریهای مادرزادی میتواند احتمال عفونت را افزایش دهد.
- انتشار عفونت از سایر نقاط بدن: در برخی موارد، عفونت از قسمتهای دیگر بدن (مانند پوست) از طریق جریان خون به کلیهها میرسد.
درمان عفونت کلیه
عفونت کلیه معمولاً با مصرف آنتیبیوتیکها درمان میشود. نوع و مدت زمان مصرف آنتیبیوتیک به عوامل مختلفی از جمله نوع باکتری عامل عفونت، شدت بیماری و وضعیت کلی بیمار بستگی دارد.
روشهای درمان عفونت کلیه عبارتند از:
- مصرف آنتیبیوتیکها: این داروها باکتریهای عامل عفونت را از بین میبرند و به بهبودی کمک میکنند. پزشک با توجه به نوع باکتری، آنتیبیوتیک مناسب را تجویز میکند.
- مصرف مایعات فراوان: نوشیدن آب زیاد به دفع باکتریها از بدن کمک کرده و ادرار را رقیق میکند.
- استراحت کافی: استراحت به بدن کمک میکند تا انرژی خود را برای مبارزه با عفونت ذخیره کند.
- درمان علائم: برای کاهش تب، درد و سایر علائم ممکن است از داروهای مسکن و تببر استفاده شود.
- بستری شدن در بیمارستان: در موارد شدید، ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان و دریافت آنتیبیوتیک به صورت وریدی باشد.
مهم است که:
- تمام دوره درمان را کامل کنید: حتی اگر پس از چند روز مصرف آنتیبیوتیک احساس بهبودی کردید، دوره درمان را قطع نکنید. قطع زودهنگام دارو ممکن است باعث عود عفونت شود.
- به پزشک خود مراجعه کنید: اگر پس از اتمام دوره درمان، علائم شما برطرف نشد یا بدتر شد، حتما به پزشک مراجعه کنید.
عوارض عدم درمان عفونت کلیه:
اگر عفونت کلیه درمان نشود، ممکن است عوارض جدی مانند:
- آبسه کلیه: تشکیل کیسه چرکی در کلیه
- سپسیس: عفونت گسترده در خون
- آسیب دائمی به کلیهها
- نارسایی کلیه
پیشگیری از عفونت کلیه:
برای پیشگیری از عفونت کلیه، میتوانید موارد زیر را رعایت کنید:
- نوشیدن آب فراوان: روزانه حداقل ۸ لیوان آب بنوشید.
- تخلیه کامل مثانه پس از ادرار کردن
- پاک کردن ناحیه تناسلی از جلو به عقب
- درمان سریع عفونتهای مجاری ادراری
- رعایت بهداشت فردی
نشانههای آغازین عفونت کلیه
عفونت کلیه یا پیلونفریت، معمولاً زمانی رخ میدهد که باکتریها از مجاری ادراری به کلیهها راه پیدا کنند. این عفونت میتواند علائم مختلفی را ایجاد کند که در افراد متفاوت، شدت آنها متفاوت است.
نشانههای اولیه عفونت کلیه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تب و لرز: یکی از شایعترین نشانههای اولیه عفونت کلیه است.
- درد در پهلوها یا پشت: این درد ممکن است به کمر نیز کشیده شود.
- تکرر ادرار: احساس نیاز مکرر به ادرار کردن حتی اگر مثانه پر نباشد.
- سوزش ادرار: احساس سوزش یا درد هنگام ادرار کردن.
- تغییر رنگ ادرار: ادرار ممکن است تیره، کدر یا خونی شود.
- بوی بد ادرار: ادرار ممکن است بوی نامطبوع داشته باشد.
- حالت تهوع و استفراغ: در برخی موارد، عفونت کلیه میتواند باعث تهوع و استفراغ شود.
- لرز: لرزیدن بدن به دلیل تب بالا.
- احساس خستگی و ضعف عمومی:
توجه: اینها تنها برخی از علائم اولیه عفونت کلیه هستند و ممکن است علائم دیگری نیز در افراد مختلف بروز کند.
تشخیص عفونت کلیه
برای تشخیص عفونت کلیه، پزشک معمولاً آزمایشهای زیر را درخواست میکند:
- آنالیز ادرار: برای بررسی وجود باکتری، خون و سایر مواد غیر طبیعی در ادرار
- کشت ادرار: برای شناسایی نوع باکتری عامل عفونت و انتخاب آنتیبیوتیک مناسب
- آزمایش خون: برای بررسی عملکرد کلیهها و وجود عفونت در خون
درمان عفونت کلیه
درمان عفونت کلیه معمولاً شامل مصرف آنتیبیوتیکها است. نوع و مدت زمان مصرف آنتیبیوتیک به نوع باکتری عامل عفونت و شدت بیماری بستگی دارد.
علاوه بر آنتیبیوتیک، پزشک ممکن است موارد زیر را نیز توصیه کند:
- مصرف مایعات فراوان: برای کمک به دفع باکتریها از بدن
- استراحت کافی: برای کمک به بهبودی سریعتر
- داروهای مسکن: برای کاهش درد و تب
چه غذاهایی برای عفونت کلیه مفیدند؟
عفونت کلیه یک مشکل جدی است و نیازمند درمان پزشکی است. با این حال، برخی از غذاها میتوانند به بهبودی شما کمک کنند و سیستم ایمنی بدن را تقویت کنند.
غذاهای مفید برای عفونت کلیه:
- آب و مایعات فراوان: نوشیدن آب کافی به دفع باکتریها از بدن کمک کرده و ادرار را رقیق میکند. آبمیوههای طبیعی، سوپهای سبک و چای گیاهی بدون کافئین نیز مفید هستند.
- ماست و پروبیوتیکها: ماست حاوی پروبیوتیکهایی است که به حفظ تعادل باکتریهای مفید روده کمک میکنند و سیستم ایمنی را تقویت میکنند.
- میوهها و سبزیجات: میوهها و سبزیجاتی مانند توتها، مرکبات، سیب، گل کلم و کرفس حاوی آنتیاکسیدانها و ویتامین C هستند که به تقویت سیستم ایمنی و کاهش التهاب کمک میکنند.
- غذاهای حاوی امگا ۳: ماهیهای چرب مانند سالمون، قزلآلا و گردو حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ هستند که خاصیت ضد التهابی دارند و به کاهش التهاب کلیه کمک میکنند.
- سیر و پیاز: این دو سبزی حاوی ترکیبات ضد باکتریایی هستند که میتوانند به مبارزه با عفونت کمک کنند.
- زنجبیل: زنجبیل دارای خواص ضد التهابی و ضد باکتریایی است و میتواند به کاهش علائم عفونت کمک کند.
غذاهایی که باید از مصرف آنها خودداری کرد:
- غذاهای فرآوری شده: این غذاها حاوی سدیم و مواد افزودنی هستند که میتوانند به کلیهها آسیب برسانند.
- غذاهای تند و ادویهدار: این غذاها میتوانند باعث تحریک مثانه و افزایش سوزش ادرار شوند.
- کافئین: کافئین میتواند باعث ادرارآوری شود و بدن را دهیدراته کند.
- الکل: الکل میتواند به کلیهها آسیب برساند و روند بهبودی را کند کند.
توجه:
- این اطلاعات جایگزین توصیههای پزشک نیست. قبل از هرگونه تغییر در رژیم غذایی خود، با پزشک مشورت کنید.
- درمان اصلی عفونت کلیه، مصرف آنتیبیوتیک است. رژیم غذایی تنها بخشی از درمان است.
- هر فردی ممکن است به غذاهای مختلف واکنش متفاوتی نشان دهد. اگر پس از مصرف غذایی خاصی علائم شما بدتر شد، از مصرف آن خودداری کنید.
روشهای پیشگیری از عفونت کلیه
عفونت کلیه، اگرچه میتواند آزاردهنده باشد، اما با رعایت برخی نکات ساده میتوان از آن پیشگیری کرد. در ادامه به برخی از مهمترین روشهای پیشگیری از عفونت کلیه اشاره میکنیم:
بهداشت فردی
- شستشوی مرتب ناحیه تناسلی: قبل و بعد از ادرار کردن، ناحیه تناسلی را به آرامی و با آب گرم و صابون بشویید. جهت شستشو همیشه از جلو به عقب باشد.
- تعویض لباس زیر: به خصوص پس از عادت ماهانه، لباس زیر نخی و تمیز بپوشید و روزانه آن را تعویض کنید.
- حمام کردن بعد از رابطه جنسی: پس از رابطه جنسی، ناحیه تناسلی را با آب گرم و صابون بشویید.
عادات ادراری
- ادرار کردن به موقع: هنگام احساس نیاز به ادرار کردن، آن را به تعویق نیندازید.
- تخلیه کامل مثانه: سعی کنید مثانه را به طور کامل تخلیه کنید.
- نوشیدن آب کافی: آب به دفع باکتریها از بدن کمک میکند. سعی کنید روزانه حداقل ۸ لیوان آب بنوشید.
سایر نکات
- درمان به موقع عفونتهای ادراری: اگر به عفونت مثانه مبتلا شدید، حتما تحت درمان قرار بگیرید تا عفونت به کلیهها سرایت نکند.
- رعایت بهداشت در دوران قاعدگی: در دوران قاعدگی از نوار بهداشتی با کیفیت استفاده کنید و مرتب آن را تعویض کنید.
- کنترل دیابت: دیابت کنترل نشده میتواند خطر ابتلا به عفونت کلیه را افزایش دهد.
- کاهش مصرف محصولات حاوی شکر: مصرف زیاد شکر میتواند به رشد باکتریها در دستگاه ادراری کمک کند.
گروههای پرخطر و نکات ویژه
- زنان باردار: زنان باردار به دلیل تغییرات هورمونی و فشار رحم بر مثانه، بیشتر در معرض عفونت ادراری و کلیوی هستند.
- افراد مسن: افراد مسن به دلیل ضعف سیستم ایمنی و مشکلات عصبی ممکن است در تخلیه کامل مثانه مشکل داشته باشند.
- افرادی با سیستم ایمنی ضعیف: افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند بیماران مبتلا به ایدز یا افرادی که تحت شیمی درمانی هستند، بیشتر در معرض عفونت هستند.
درمان عفونت کلیه در طب سنتی
طب سنتی، با بهرهگیری از گیاهان دارویی و روشهای طبیعی، برای درمان عفونت کلیه راهکارهایی ارائه میدهد. البته لازم به ذکر است که این روشها نباید جایگزین درمانهای پزشکی شوند و قبل از استفاده از هرگونه گیاه دارویی باید با پزشک مشورت کرد.
گیاهان دارویی برای درمان عفونت کلیه
- زغال اخته: آب زغال اخته به دلیل خاصیت اسیدی، رشد باکتریها در دستگاه ادراری را مهار میکند.
- جعفری: جعفری ادرارآور بوده و به دفع باکتریها از بدن کمک میکند.
- زنجبیل: زنجبیل دارای خواص ضدالتهابی و ضدباکتریایی است.
- گل ختمی: ریشه گل ختمی به کاهش التهاب و بهبود عملکرد کلیهها کمک میکند.
- تخم هندوانه: تخم هندوانه به افزایش حجم ادرار و دفع سموم کمک میکند.
روشهای درمانی دیگر در طب سنتی
- حجامت: برخی از متخصصان طب سنتی معتقدند که حجامت میتواند به بهبود عملکرد کلیهها کمک کند.
- فصد: فصد نیز یکی دیگر از روشهای درمانی در طب سنتی است که با نظر پزشک و در موارد خاص انجام میشود.
- تغذیه: مصرف غذاهای سبک، آب زیاد و اجتناب از غذاهای تند و ادویهدار در بهبود عفونت کلیه موثر است.
مزایای درمان عفونت کلیه با طب سنتی
- کاهش عوارض جانبی داروهای شیمیایی: گیاهان دارویی معمولاً عوارض جانبی کمتری نسبت به داروهای شیمیایی دارند.
- تقویت سیستم ایمنی بدن: بسیاری از گیاهان دارویی به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک میکنند.
- رویکرد جامع: طب سنتی به بدن به عنوان یک کل نگاه میکند و علاوه بر درمان بیماری، به بهبود سلامت کلی بدن نیز میپردازد.
محدودیتهای درمان عفونت کلیه با طب سنتی
- نیاز به زمان بیشتر: درمان با گیاهان دارویی معمولاً زمان بیشتری نسبت به درمانهای دارویی نیاز دارد.
- اثربخشی متفاوت در افراد مختلف: پاسخ هر فرد به درمانهای گیاهی متفاوت است.
- تداخل با سایر داروها: برخی گیاهان دارویی ممکن است با داروهای دیگر تداخل داشته باشند.
توجه:
- خوددرمانی نکنید: هرگز بدون مشورت با پزشک از گیاهان دارویی یا هر روش درمانی دیگری استفاده نکنید.
- درمانهای طب سنتی مکمل درمانهای پزشکی هستند: درمانهای طب سنتی نباید جایگزین درمانهای پزشکی شوند.
- به دنبال متخصص معتبر باشید: برای استفاده از روشهای طب سنتی، به پزشک یا متخصص طب سنتی معتمد مراجعه کنید.
عفونت کلیه در زنان: علل، علائم، درمان و پیشگیری
عفونت کلیه، یا پیلونفریت، یک عفونت باکتریایی است که معمولاً از مثانه به کلیهها گسترش مییابد. زنان به دلیل آناتومی دستگاه ادراری، بیشتر در معرض ابتلا به این نوع عفونت هستند.
دلایل افزایش شیوع عفونت کلیه در زنان
- کوتاهتر بودن مجرای ادرار: مجرای ادرار در زنان کوتاهتر از مردان است و این امر باعث میشود باکتریها راحتتر به مثانه و در نهایت به کلیهها برسند.
- نزدیکی مجرای ادرار به مقعد و واژن: این نزدیکی باعث میشود که باکتریهای موجود در این نواحی راحتتر به مجرای ادرار راه پیدا کنند.
- فعالیت جنسی: رابطه جنسی میتواند باعث حرکت باکتریها به سمت مجرای ادرار شود.
- بارداری: تغییرات هورمونی و فشاری که رحم باردار بر مثانه وارد میکند، خطر ابتلا به عفونت کلیه را در زنان باردار افزایش میدهد.
- استفاده از دیافراگم یا اسپرمکش: این روشهای جلوگیری از بارداری میتوانند خطر ابتلا به عفونت ادراری را افزایش دهند.
علائم عفونت کلیه در زنان
- تب و لرز: یکی از شایعترین علائم عفونت کلیه است.
- درد در پهلوها، پشت یا شکم: این درد ممکن است شدید باشد و با تنفس عمیق بدتر شود.
- تکرر ادرار: احساس نیاز مکرر به ادرار کردن حتی اگر مثانه پر نباشد.
- سوزش ادرار: احساس سوزش یا درد هنگام ادرار کردن.
- ادرار تیره یا خونی: وجود خون در ادرار میتواند نشانه عفونت شدید باشد.
- حالت تهوع و استفراغ: این علائم به ویژه در عفونتهای شدیدتر شایع است.
تشخیص عفونت کلیه
پزشک برای تشخیص عفونت کلیه، معمولاً آزمایش ادرار و کشت ادرار را تجویز میکند. در برخی موارد، ممکن است سونوگرافی یا سیتیاسکن نیز انجام شود.
درمان عفونت کلیه
درمان اصلی عفونت کلیه، مصرف آنتیبیوتیک است. نوع و مدت زمان مصرف آنتیبیوتیک به شدت عفونت و نوع باکتری عامل عفونت بستگی دارد. علاوه بر آنتیبیوتیک، پزشک ممکن است برای کاهش درد و تب، داروهای مسکن و تببر نیز تجویز کند.
پیشگیری از عفونت کلیه
- نوشیدن آب فراوان: نوشیدن آب کافی به دفع باکتریها از بدن کمک میکند.
- تخلیه کامل مثانه: پس از ادرار کردن، مثانه را به طور کامل تخلیه کنید.
- پاک کردن ناحیه تناسلی از جلو به عقب: این کار از ورود باکتریها به مجرای ادرار جلوگیری میکند.
- تعویض مرتب لباس زیر: به خصوص پس از عادت ماهانه، لباس زیر نخی و تمیز بپوشید.
- درمان به موقع عفونتهای ادراری: عفونتهای ادراری درمان نشده میتوانند به کلیهها سرایت کنند.
- رابطه جنسی ایمن: استفاده از کاندوم میتواند خطر انتقال باکتریها را کاهش دهد.
عوارض عدم درمان عفونت کلیه
اگر عفونت کلیه درمان نشود، ممکن است به کلیهها آسیب دائمی وارد کند و عوارض جدی مانند سپسیس (عفونت خون) را به دنبال داشته باشد. /ی
