داروهای بی خطر و خطرناک در دوران شیردهی

مدت زمان اثر داروها در شیر مادر بستگی به نوع دارو، دوز مصرفی، ویژگی‌های دارو (مثل نیمه عمر و میزان لیپوفیلیسیته)، و ویژگی‌های فیزیولوژیکی مادر (مثل متابولیسم و سرعت دفع دارو) دارد. به طور کلی، هنگامی که مادری دارویی مصرف می‌کند، دارو ممکن است به شیر مادر منتقل شود و در شیر مادر موجود باشد.

عوامل مؤثر بر مدت زمان اثر دارو در شیر مادر

1. نیمه عمر دارو: نیمه عمر دارو نشان‌دهنده مدت زمانی است که طول می‌کشد تا غلظت دارو در خون به نصف کاهش یابد. داروهایی با نیمه عمر طولانی مدت زمان بیشتری در شیر مادر باقی می‌مانند.
2. حجم توزیع دارو: داروهایی که حجم توزیع بالایی دارند، به مقدار بیشتری در بافت‌ها توزیع می‌شوند و ممکن است مدت زمان بیشتری در شیر مادر وجود داشته باشند.
3. لیپوفیلیسیته (چربی دوستی) دارو: داروهای چربی‌دوست (لیپوفیل) معمولاً به مقدار بیشتری در شیر مادر وجود دارند، زیرا شیر مادر دارای محتوای چربی بالاست.
4. میزان پیوند به پروتئین‌های پلاسمایی: داروهایی که به میزان زیادی به پروتئین‌های پلاسمایی پیوند دارند، به مقدار کمتری به شیر مادر منتقل می‌شوند.
5. مقدار دوز مصرفی و فرکانس مصرف: دوز بالاتر و مصرف مکرر دارو می‌تواند به افزایش غلظت دارو در شیر مادر منجر شود.
6. میزان ترشح شیر: میزان ترشح شیر نیز می‌تواند بر غلظت دارو در شیر تأثیر بگذارد.

مدت زمان باقی ماندن برخی از داروهای رایج در شیر مادر

• استامینوفن: به طور کلی حدود 2 تا 4 ساعت پس از مصرف در شیر مادر موجود است.
• ایبوپروفن: معمولاً کمتر از 24 ساعت در شیر مادر قابل تشخیص است.
• آنتی‌بیوتیک‌ها (مثل آموکسی‌سیلین): معمولاً چند ساعت تا چند روز پس از مصرف در شیر مادر قابل تشخیص هستند، بسته به نوع آنتی‌بیوتیک و دوز مصرفی.
• داروهای ضد افسردگی (مثل فلوکستین): داروهای ضد افسردگی می‌توانند به مدت چند روز تا چند هفته در شیر مادر موجود باشند، زیرا بسیاری از آن‌ها نیمه عمر طولانی دارند.
• ضد انعقادها (مثل وارفارین): مقدار وارفارین در شیر مادر کم است و معمولاً خطر کمی برای نوزاد دارد، اما بهتر است تحت نظر پزشک مصرف شود.

بسیاری از داروها در دوران شیردهی ایمن هستند، اما همیشه بهتر است با پزشک مشورت کنید تا مطمئن شوید داروی خاصی برای شما و نوزادتان بی‌خطر است. در زیر فهرستی از برخی داروهای معمول و بی‌خطر در دوران شیردهی آورده شده است:

مسکن‌ها و تب‌برها:

• استامینوفن (پاراستامول): یکی از بی‌خطرترین مسکن‌ها و تب‌برها برای دوران شیردهی است.
• ایبوپروفن: به دلیل نیمه‌عمر کوتاهش معمولاً بی‌خطر محسوب می‌شود و به ندرت در شیر مادر یافت می‌شود.

آنتی‌بیوتیک‌ها:

• پنی‌سیلین‌ها (مانند آموکسی‌سیلین): معمولاً برای استفاده در دوران شیردهی ایمن هستند.
• سفالوسپورین‌ها (مانند سفالکسین): بی‌خطر محسوب می‌شوند.
• ماکرولیدها (مانند اریترومایسین): بی‌خطر هستند، هرچند باید با احتیاط مصرف شوند.

ضدحساسیت‌ها و ضداحتقان‌ها:

• لوراتادین و ستیریزین: آنتی‌هیستامین‌هایی هستند که معمولاً بی‌خطر محسوب می‌شوند.
• سودوافدرین: می‌تواند تولید شیر را کاهش دهد، بنابراین باید با احتیاط مصرف شود.

داروهای معده و دستگاه گوارش:

• آنتی‌اسیدها (مانند هیدروکسید منیزیم): بی‌خطر محسوب می‌شوند.
• اومپرازول: معمولاً بی‌خطر است.

ویتامین‌ها و مکمل‌ها:

• مولتی‌ویتامین‌های مخصوص دوران شیردهی: معمولاً ایمن هستند و می‌توانند به تغذیه مادر کمک کنند.
• آهن و کلسیم: معمولاً بی‌خطر هستند.

داروهای خاص:

• انسولین: برای مادران دیابتی بی‌خطر است.
• لووتیروکسین: برای درمان کم‌کاری تیروئید بی‌خطر است.

احتیاط و توجه:

• داروهای ضدافسردگی: برخی از داروهای ضدافسردگی (مانند سرترالین و پاروکستین) معمولاً بی‌خطر هستند، اما باید تحت نظر پزشک مصرف شوند.
• داروهای ضدصرع: برخی از این داروها ممکن است بی‌خطر باشند، اما باید تحت نظر پزشک مصرف شوند.

منابع معتبر:

• لکت‌مد (LactMed): یک پایگاه داده معتبر و به‌روز در مورد داروها و مواد شیمیایی که می‌توانند از طریق شیر مادر منتقل شوند.
• سازمان بهداشت جهانی (WHO): اطلاعات مربوط به مصرف داروها در دوران شیردهی را ارائه می‌دهد.