انواع دماسنج ها و کاربردهای آن ها

دماسنج وسیله‌ای است که برای اندازه‌گیری دما یا گرادیان دما (میزان گرمی یا سردی یک جسم) استفاده می‌شود. دمای بدن طبیعی در افراد مختلف و در زمان‌های مختلف روز کمی متفاوت است. با این حال، به طور کلی، دمای بدن طبیعی بین 98.6 درجه فارنهایت (37 درجه سانتیگراد) و 100.4 درجه فارنهایت (38 درجه سانتیگراد) است.

دماسنج چیست؟

دماسنج وسیله‌ای است که برای اندازه‌گیری دما یا گرادیان دما (میزان گرمی یا سردی یک جسم) استفاده می‌شود.

دماسنج‌ها در دو بخش اصلی خلاصه می‌شوند:

1. سنسور دما: این بخش، که می‌تواند جیوه در دماسنج‌های جیوه‌ای یا سنسور بیومتری در دماسنج‌های مادون قرمز باشد، با تغییر دما دچار تغییر می‌شود.
2. نمایشگر: این بخش که می‌تواند عقربه‌ای، دیجیتالی یا به شکل دیگری باشد، تغییرات سنسور دما را به صورت عددی یا علامتی نشان می‌دهد.

انواع دماسنج:

• دماسنج جیوه‌ای:این نوع دماسنج که از جیوه به عنوان سنسور دما استفاده می‌کند، رایج‌ترین نوع دماسنج است. با این حال، به دلیل خطرات زیست‌محیطی جیوه، استفاده از این نوع دماسنج در حال کاهش است.

• دماسنج الکلی:این نوع دماسنج از الکل به عنوان سنسور دما استفاده می‌کند و عملکردی مشابه دماسنج جیوه‌ای دارد.

• دماسنج دیجیتال:این نوع دماسنج از سنسورهای الکتریکی برای اندازه‌گیری دما استفاده می‌کند و دمای اندازه‌گیری شده را به صورت عددی روی صفحه نمایش نشان می‌دهد.

• دماسنج مادون قرمز:این نوع دماسنج از تابش مادون قرمز برای اندازه‌گیری دمای سطوح استفاده می‌کند. بدون نیاز به تماس با جسم، می‌توان از آنها برای اندازه‌گیری دمای اجسام متحرک یا خطرناک استفاده کرد.

• دماسنج پزشکی:این نوع دماسنج که معمولاً برای اندازه‌گیری دمای بدن انسان استفاده می‌شود، در انواع مختلفی مانند دماسنج‌های دهانی، مقعدی، زیربغلی و گوش موجود است.

کاربردهای دماسنج:

• پزشکی: برای اندازه‌گیری دمای بدن و تشخیص تب
• آشپزی: برای اندازه‌گیری دمای غذا و اطمینان از پخت کامل آن
• هواشناسی: برای اندازه‌گیری دمای هوا
• صنعت: برای کنترل دمای فرآیندهای صنعتی
• تحقیقات علمی: برای اندازه‌گیری دما در آزمایشگاه‌ها

دماسنج جیوه ای:

دماسنج جیوه ای نوعی دماسنج است که از جیوه به عنوان سنسور دما استفاده می کند.

این نوع دماسنج از یک لوله شیشه ای باریک تشکیل شده است که در یک انتهای آن یک حباب وجود دارد. حباب حاوی جیوه است و لوله با گاز یا خلاء پر شده است. با تغییر دما، جیوه در لوله منبسط یا منقبض می شود. این تغییر حجم، موقعیت سطح جیوه در لوله را نشان می دهد که با علامت گذاری روی لوله نشان داده می شود.

نحوه استفاده از دماسنج جیوه ای:

1. دماسنج را به گونه ای نگه دارید که حباب آن در جایی باشد که می خواهید دما را اندازه گیری کنید.
2. صبر کنید تا جیوه به دمای ثابت برسد. این ممکن است چند دقیقه طول بکشد.
3. سطح جیوه را در لوله بخوانید. عددی که با سطح جیوه مطابقت دارد، دمای اندازه گیری شده است.

مزایای دماسنج جیوه ای:

• ارزان هستند.
• دقیق هستند.
• برای اندازه گیری طیف گسترده ای از دماها می توان از آنها استفاده کرد.
• خواندن آنها آسان است.

معایب دماسنج جیوه ای:

• شکننده هستند و به راحتی می شکنند.
• حاوی جیوه هستند که یک ماده سمی است.
• کندتر از سایر انواع دماسنج ها هستند.

نکات ایمنی برای استفاده از دماسنج جیوه ای:

• دماسنج را از دسترس کودکان و حیوانات دور نگه دارید.
• اگر دماسنج شکست، جیوه را با احتیاط جمع آوری کنید و طبق دستورالعمل های محلی آن را دفع کنید.
• هرگز دماسنج جیوه ای را در سطل زباله معمولی نیندازید.

به دلیل خطرات زیست محیطی جیوه، استفاده از دماسنج های جیوه ای در حال کاهش است. دماسنج های دیجیتال یا مادون قرمز جایگزین های ایمن تر و کارآمدتری هستند.

دماسنج الکلی

دماسنج الکلی نوعی دماسنج است که از الکل به عنوان سنسور دما استفاده می کند.

این نوع دماسنج از یک لوله شیشه ای باریک تشکیل شده است که در یک انتهای آن یک حباب وجود دارد. حباب حاوی الکل است و لوله با گاز یا خلاء پر شده است. با تغییر دما، الکل در لوله منبسط یا منقبض می شود. این تغییر حجم، موقعیت سطح الکل در لوله را نشان می دهد که با علامت گذاری روی لوله نشان داده می شود.

نحوه استفاده از دماسنج الکلی:

1. دماسنج را به گونه ای نگه دارید که حباب آن در جایی باشد که می خواهید دما را اندازه گیری کنید.
2. صبر کنید تا الکل به دمای ثابت برسد. این ممکن است چند دقیقه طول بکشد.
3. سطح الکل را در لوله بخوانید. عددی که با سطح الکل مطابقت دارد، دمای اندازه گیری شده است.

مزایای دماسنج الکلی:

• ارزان هستند.
• دقیق هستند.
• برای اندازه گیری طیف گسترده ای از دماها می توان از آنها استفاده کرد.
• خواندن آنها آسان است.
• غیر سمی هستند، که آنها را ایمن تر از دماسنج های جیوه ای می کند.

معایب دماسنج الکلی:

• به اندازه دماسنج های جیوه ای دقیق نیستند.
• کندتر از سایر انواع دماسنج ها هستند.
• دامنه دمایی محدودتری دارند.

دماسنج های الکلی معمولاً در مصارف خانگی و آموزشی استفاده می شوند. آنها همچنین در برخی از کاربردهای صنعتی، مانند تقطیر، استفاده می شوند.

در اینجا یک جدول مقایسه ای بین دماسنج های جیوه ای و الکلی آمده است:

دماسنج دیجیتالی:

دماسنج دیجیتال وسیله‌ای است که برای اندازه‌گیری دما و نمایش آن به صورت عددی روی صفحه نمایش استفاده می‌شود. این نوع دماسنج از سنسورهای الکتریکی برای اندازه‌گیری دما و یک مبدل دیجیتال-آنالوگ برای تبدیل سیگنال الکتریکی به یک عدد قابل خواندن استفاده می‌کند.

دماسنج‌های دیجیتال در مقایسه با دماسنج‌های سنتی جیوه‌ای یا الکلی مزایای متعددی دارند، از جمله:

• سرعت: دماسنج‌های دیجیتال می‌توانند دما را سریع‌تر و دقیق‌تر از دماسنج‌های سنتی اندازه‌گیری کنند.
• دقت: دماسنج‌های دیجیتال معمولاً دقیق‌تر از دماسنج‌های سنتی هستند.
• قابلیت استفاده: دماسنج‌های دیجیتال برای خواندن آسان‌تر هستند، به خصوص برای افراد مسن یا کم‌بینا.
• ایمنی: دماسنج‌های دیجیتال حاوی جیوه یا سایر مایعات سمی نیستند، که آنها را برای استفاده در خانه و محیط‌های آموزشی ایمن‌تر می‌کند.
• امکانات اضافی: برخی از دماسنج‌های دیجیتال دارای ویژگی‌های اضافی مانند حافظه، هشدار دما و قابلیت روشن/خاموش خودکار هستند.

دماسنج‌های دیجیتال در انواع مختلفی از جمله موارد زیر موجود هستند:

• دماسنج‌های قلمی:این نوع دماسنج رایج‌ترین نوع دماسنج دیجیتال است. برای اندازه‌گیری دمای بدن، غذا یا سایر سطوح استفاده می‌شود.
• دماسنج‌های گوش:این نوع دماسنج برای اندازه‌گیری دمای داخلی گوش استفاده می‌شود.
• دماسنج‌های پیشانی:این نوع دماسنج برای اندازه‌گیری دمای پیشانی استفاده می‌شود.
• دماسنج‌های مادون قرمز:این نوع دماسنج برای اندازه‌گیری دمای سطوح بدون نیاز به تماس با آنها استفاده می‌شود.

دماسنج‌های دیجیتال در مصارف مختلفی از جمله موارد زیر استفاده می‌شوند:

• پزشکی: دماسنج‌های دیجیتال برای اندازه‌گیری دمای بدن بیماران در بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها و خانه‌ها استفاده می‌شود.
• آشپزی: دماسنج‌های دیجیتال برای اطمینان از پخت کامل غذا استفاده می‌شود.
• هواشناسی: دماسنج‌های دیجیتال برای اندازه‌گیری دمای هوا استفاده می‌شود.
• صنعت: دماسنج‌های دیجیتال برای کنترل دمای فرآیندهای صنعتی استفاده می‌شود.
• تحقیقات علمی: دماسنج‌های دیجیتال برای اندازه‌گیری دما در آزمایشگاه‌ها استفاده می‌شود.

دماسنج مادون قرمز :

دماسنج مادون قرمز نوعی دماسنج است که برای اندازه‌گیری دمای سطوح بدون نیاز به تماس با آنها استفاده می‌شود. این نوع دماسنج از تابش مادون قرمز، نوعی تابش الکترومغناطیسی که توسط همه اجسام با دمای بالاتر از صفر مطلق ساطع می‌شود، برای تعیین دمای سطح استفاده می‌کند.

نحوه عملکرد دماسنج مادون قرمز:

1. تابش ساطع شده: جسم مورد اندازه‌گیری تابش مادون قرمز را با شدت و طول موجی که با دمای آن متناسب است، ساطع می‌کند.
2. جمع‌آوری تابش: لنز دماسنج مادون قرمز تابش مادون قرمز ساطع شده از جسم را جمع‌آوری می‌کند.
3. تشخیص تابش: آشکارساز دماسنج، که معمولاً یک ترموپیل است، تابش مادون قرمز جمع‌آوری شده را به سیگنال الکتریکی تبدیل می‌کند.
4. تبدیل سیگنال: مبدل دیجیتال-آنالوگ سیگنال الکتریکی را به یک عدد قابل خواندن تبدیل می‌کند.
5. نمایش دما: عدد قابل خواندن بر روی صفحه نمایش دماسنج به عنوان دمای سطح نشان داده می‌شود.

مزایای دماسنج مادون قرمز:

• غیر تماسی: دماسنج‌های مادون قرمز برای اندازه‌گیری دما بدون نیاز به تماس با جسم، که می‌تواند برای سطوح داغ، خطرناک یا غیرقابل دسترس مفید باشد، ایده‌آل هستند.
• سرعت: دماسنج‌های مادون قرمز می‌توانند دما را به سرعت و به طور کارآمد اندازه‌گیری کنند.
• ایمنی: دماسنج‌های مادون قرمز از تابش مادون قرمز برای اندازه‌گیری دما استفاده می‌کنند، به این معنی که برای استفاده ایمن هستند و خطرات مرتبط با تماس با سطوح داغ یا خطرناک را از بین می‌برند.
• قابلیت استفاده: دماسنج‌های مادون قرمز برای خواندن آسان هستند، به خصوص برای افراد مسن یا کم‌بینا.
• دامنه وسیع: دماسنج‌های مادون قرمز می‌توانند برای اندازه‌گیری طیف گسترده‌ای از دما استفاده شوند.

معایب دماسنج مادون قرمز:

• هزینه: دماسنج‌های مادون قرمز می‌توانند گران‌تر از دماسنج‌های سنتی مانند دماسنج‌های جیوه‌ای یا الکلی باشند.
• دقت: دقت دماسنج‌های مادون قرمز می‌تواند تحت تأثیر عواملی مانند emissivity سطح، فاصله از جسم و دمای محیط باشد.
• تأثیر عوامل خارجی: تابش مادون قرمز از منابع دیگر می‌تواند بر قرائت دماسنج مادون قرمز تأثیر بگذارد.

کاربردهای دماسنج مادون قرمز:

• صنعتی: دماسنج‌های مادون قرمز برای نظارت بر دمای تجهیزات و فرآیندهای صنعتی استفاده می‌شوند.
• الکتریکی: دماسنج‌های مادون قرمز برای عیب‌یابی تجهیزات الکتریکی استفاده می‌شوند.
• ساختمانی: دماسنج‌های مادون قرمز برای بررسی عایق‌بندی و اتلاف گرما در ساختمان‌ها استفاده می‌شوند.
• پزشکی: دماسنج‌های مادون قرمز برای اندازه‌گیری دمای بدن، بررسی تب و سایر کاربردهای پزشکی استفاده می‌شوند.
• آشپزی: دماسنج‌های مادون قرمز برای اندازه‌گیری دمای غذا استفاده می‌شوند.

دماسنج پزشکی:

دماسنج پزشکی وسیله‌ای است که برای اندازه‌گیری دمای بدن انسان استفاده می‌شود. آنها در انواع مختلفی از جمله موارد زیر موجود هستند:

• دماسنج‌های دهانی: این نوع دماسنج زیر زبان قرار داده می‌شود و برای اندازه‌گیری دمای دهان استفاده می‌شود. [Image of دماسنج‌های دهانی]
• دماسنج‌های مقعدی: این نوع دماسنج در راست روده قرار داده می‌شود و برای اندازه‌گیری دمای داخلی بدن استفاده می‌شود. [Image of دماسنج‌های مقعدی]
• دماسنج‌های زیر بغل: این نوع دماسنج زیر بغل قرار داده می‌شود و برای اندازه‌گیری دمای زیر بغل استفاده می‌شود. [Image of دماسنج‌های زیر بغل]
• دماسنج‌های پیشانی: این نوع دماسنج روی پیشانی قرار داده می‌شود و برای اندازه‌گیری دمای شریان تمپورال استفاده می‌شود. [Image of دماسنج‌های پیشانی]
• دماسنج‌های گوش: این نوع دماسنج در داخل مجرای گوش قرار داده می‌شود و برای اندازه‌گیری دمای پرده صماخ استفاده می‌شود. [Image of دماسنج‌های گوش]

دمای بدن طبیعی در افراد مختلف و در زمان‌های مختلف روز کمی متفاوت است. با این حال، به طور کلی، دمای بدن طبیعی بین 98.6 درجه فارنهایت (37 درجه سانتیگراد) و 100.4 درجه فارنهایت (38 درجه سانتیگراد) است.

تب زمانی است که دمای بدن شما به طور غیرطبیعی بالا می‌رود. این اغلب نشانه‌ای از عفونت یا بیماری دیگر است. اگر تب دارید، مهم است که از دماسنج پزشکی برای اندازه‌گیری دمای خود و پیگیری آن استفاده کنید. شما همچنین باید برای تشخیص و درمان علت تب به پزشک مراجعه کنید.

در اینجا چند نکته برای استفاده از دماسنج پزشکی آورده شده است:

• قبل از استفاده از دماسنج، همیشه دست‌های خود را بشویید.
• دستورالعمل‌های سازنده را برای نوع دماسنجی که استفاده می‌کنید، به دقت دنبال کنید.
• دماسنج را در محل مناسب قرار دهید.
• دماسنج را به مدت زمان توصیه شده در جای خود بگذارید.
• پس از استفاده از دماسنج، دست‌های خود را بشویید. /ی