بیماری سلیاک چیست و چه علائمی دارد

تنها درمان مؤثر برای بیماری سلیاک پیروی از رژیم غذایی کاملاً بدون گلوتن در تمام طول عمر است. این روش باعث می‌شود که علائم بیماری کاهش یابند و پرزهای روده که آسیب دیده‌اند، بهبود پیدا کنند. به طور خاص، هیچ دارو یا درمان دیگری برای درمان این بیماری وجود ندارد و رعایت دقیق رژیم غذایی نقش کلیدی دارد.

1. رژیم غذایی بدون گلوتن:

افراد مبتلا به سلیاک باید از مصرف تمام مواد غذایی و محصولات حاوی گلوتن اجتناب کنند. این شامل هرگونه محصولاتی است که حاوی گندم، جو و چاودار باشند. لیستی از غذاها و موادی که باید اجتناب شود و جایگزین‌های مناسب:

• مواد غذایی که باید اجتناب شود:

  • گندم (شامل انواع آن مانند آرد سفید، آرد سبوس‌دار، سمولینا، بلغور، و غیره)
  • جو و چاودار
  • انواع نان، کیک‌ها، شیرینی‌ها، بیسکویت‌ها و ماکارونی‌های حاوی گلوتن
  • برخی از انواع سس‌ها، سوپ‌ها و غذاهای فرآوری شده که ممکن است حاوی گلوتن به‌عنوان ماده غلیظ‌کننده باشند.
  • غذاهای سرخ‌شده در روغن مشترک با غذاهای حاوی گلوتن

• مواد غذایی مجاز:

  • برنج، ذرت، سیب‌زمینی، و حبوبات (مانند نخود و لوبیا)
  • گوشت، ماهی، مرغ و تخم‌مرغ (تازه و بدون افزودنی)
  • سبزیجات و میوه‌ها
  • لبنیات (مانند شیر، ماست و پنیر بدون افزودنی)
  • آردهای بدون گلوتن (مانند آرد برنج، آرد سیب‌زمینی، آرد ذرت)
  • محصولات غذایی که به طور خاص برچسب "بدون گلوتن" دارند

2. مکمل‌های غذایی:

در افراد مبتلا به سلیاک، به دلیل آسیب به پرزهای روده، ممکن است جذب مواد مغذی مانند آهن، کلسیم، ویتامین D، ویتامین B12 و فولات کاهش یابد. در این موارد، پزشک ممکن است مکمل‌های غذایی را برای بهبود وضعیت تغذیه‌ای تجویز کند.

3. پیشگیری از آلودگی متقاطع:

بیماران باید از آلودگی متقاطع با گلوتن اجتناب کنند. برای مثال، ممکن است خرده‌های نان گلوتنی در وسایل آشپزی مشترک وجود داشته باشد که به‌طور ناخواسته باعث ورود گلوتن به غذاهای بدون گلوتن می‌شود. رعایت موارد زیر در این خصوص مهم است:

• استفاده از ظروف و وسایل آشپزی جداگانه
• چک کردن دقیق برچسب‌های مواد غذایی برای اطمینان از عدم وجود گلوتن
• اجتناب از غذاهای فرآوری شده که ممکن است حاوی گلوتن باشند

4. درمان علائم و عوارض جانبی:

در صورتی که بیماری سلیاک باعث عوارض جانبی مانند پوکی استخوان یا کم‌خونی شده باشد، ممکن است درمان‌هایی برای مدیریت این مشکلات تجویز شود. برای مثال:

• کم‌خونی: مکمل‌های آهن، فولات یا ویتامین B12 برای درمان کم‌خونی ممکن است تجویز شوند.
• پوکی استخوان: مکمل‌های کلسیم و ویتامین D ممکن است برای بهبود سلامت استخوان‌ها ضروری باشد.

5. پیگیری پزشکی:

پس از تشخیص و شروع رژیم غذایی بدون گلوتن، معمولاً پزشک برای پیگیری و اطمینان از بهبود روده و جذب مواد مغذی، آزمایش‌های منظم انجام می‌دهد. ممکن است نیاز به بیوپسی مجدد روده یا آزمایش‌های خون باشد تا اطمینان حاصل شود که پرهیز از گلوتن مؤثر بوده است.

6. آموزش و حمایت:

مبتلایان به سلیاک باید درباره منابع پنهان گلوتن و نحوه خواندن برچسب‌های مواد غذایی آموزش ببینند. حمایت از طرف گروه‌های پشتیبانی یا رژیم‌درمانان می‌تواند در مدیریت بهتر رژیم غذایی کمک کند.

آینده درمان:

در حال حاضر هیچ دارویی برای درمان کامل بیماری سلیاک وجود ندارد، اما تحقیقات در حال انجام است تا داروهایی برای کاهش حساسیت به گلوتن یا جلوگیری از آسیب‌های روده‌ای در دسترس قرار گیرند.