بهترین روش های درمان یبوست

یبوست که به آن ام‌الامراض یا مادر بیماری‌‌ها گفته می‌شود یکی از بیماری‌های شایع دستگاه گوارش و ارمغانی از زندگی مدرن امروزی و کم تحرکی افراد می‌باشد. علت یبوست در افراد متفاوت است و گاهی با روش‌های ساده و تغییر سبک زندگی و پرهیز از بد‌غذایی می‌توان آن را برطرف کرد و گاهی اوقات با استفاده از داروهای ضد یبوست و مراجعه به پزشک می‌توان از شر آن خلاص شد که خوشبختانه بهترین داروها برای درمان یبوست در بزرگسالان تولید شده است. با ما همراه باشید تا در این مقاله با درمان های موثر یبوست در بزرگسالان آشنا شوید.

یبوست چیست؟

کند شدن حرکات روده و جذب آب مایه داخل روده بزرگ و حرکات کند مدفوع باعث سفت و خشک شدن مدفوع می‌شود که به آن یبوست می‌گویند. الگوی دفع افراد با یکدیگر متفاوت می‌باشد و ممکن است فردی در روز سه بار و فردی دیگر هفته‌ای سه بار عمل دفع را داشته باشد. دفع مدفوع، در یبوست بسیار دشوار است و ممکن است این روند چند هفته و یا بیشتر ادامه داشته باشد و عمل دفع با فشار، درد و  همراه با احساس دفع ناقص همراه باشد. از علل به وجود آمدن یبوست می‌توان به مصرف مایعات کم، نداشتن خواب کافی، دوران بارداری، مصرف کم میوه‌جات و سبزیجات (فیبرها)، مصرف زیاد کافئین، اختلالات هورمونی، افزایش سن، مصرف مواد مخدر، استرس، چاقی، مصرف بعضی از داروها، داشتن برخی از بیماری‌ها و همچنین مصرف بین از حد ملین‌ها که منجر به تنبلی در روده‌ها می‌شوند اشاره کرد.

درمان یبوست با دارو

1. درمان یبوست با داروهای بدون نسخه

بسیاری از افراد برای درمان یبوست خفیف ابتدا به پزشک مراجعه نمی‌کنند و برای درمان آن از داروهای بدون نسخه ( OTC) استفاده می‌کنند. این داروها که به آن‌ها ملین نیز گفته می‌شود  نیاز به تجویز پزشک ندارند اما مصرف بیش از 7 الی 10 روز آن‌ها ممکن است عوارضی را به دنبال داشته باشد. این ملین ها هر کدام به روش متفاوتی در درمان یبوست موثر هستند و ممکن است دارای عوارض جانبی متفاوتی باشند.

• مکمل‌های فیبر

این مکمل‌ها جز ایمن‌ترین روان‌کننده‌های مدفوع محسوب می‌شوند که به مدفوع حجم می‌دهند و باعث می‌شوند مدفوع راحت‌تر دفع شود. هنگام استفاده از این مکمل‌ها باید آب زیادی نوشیده شود تا باعث انسداد روده نشود و در بعضی افراد ممکن است با عوارضی همچون نفخ و درد شکم همراه باشد. مکمل‌های فیبر‌دار شامل کلسیم پلی‌کربوفیل، متاموسیل، فیبر‌متیل‌سلولز، دکسترین‌گندم می‌باشد.

• ملین روان کننده‌ها 

روان کننده‌ها که رایج‌ترین آن‌ها شامل روغن‌های معدنی است به مدفوع کمک می‌کند که به بتواند به آسانی از روده عبور کند و باعث لغزنده شدن مدفوع و جلوگیری از خشک شدن آن می‌شود. این ملین‌ها 6 تا 8 ساعت بعد از استفاده، شروع به کار می‌کنند البته از روان کننده‌ها نباید به مدت طولانی استفاده شود زیرا باعث وابستگی و کمبود برخی از ویتامین‌ها ( ویتامین‌های محلول در چربی ) در بدن می‌شوند.

• ملین تحریک‌کننده

محرک‌ها یک نوع کمک‌کننده هستند که باعث می‌شوند عضلات روده در حرکات خود نظم بیشتری داشته باشند و با تحریک پوشش روده عبور مدفوع از روده بزرگ را تسهیل می‌کنند. گرفتگی عضلات و اسهال ممکن است از عوارض استفاده از ملین تحریک‌کننده باشد و نباید از آن‌ها به طور مرتب استفاده شود زیرا باعث وابستگی می‌شوند و توانایی طبیعی بدن در دفع مدفوع را تضعیف می‌کنند. کورکتول(Correctol)، دلکولاکس(Dulcolax  )، پورج(Purge)، سنوکوت(Senokot) از انواع ملین‌های تحریک‌کننده می‌باشند.

• ملین نرم‌کننده‌ مدفوع

نرم کننده‌ها باعث می‌شوند که رطوبت به مدفوع باز‌گردد و باعث نرم‌تر شدن حرکات روده می شوند و در بیشتر موارد در حین اجابت مزاج و برای جلوگیری از زور زدن توصیه می‌شوند. این محصولات برای کسانی که جراحی و یا زایمان کرده‌اند و یا افرادی که به بواسیر دچار هستند مفید می‌باشد. از انواع ملین‌های نرم‌کننده می‌توان به کولاس و سورفاک، دوکوزات سدیم اشاره کرد همچنین شیاف و تنقیه نیز برای درمان یبوست مفید می‌باشد.

1.شیاف: بعضی از شیاف‌ها به نرم شدن مدفوع کمک می‌کنند شیاف گلیسیرین و بیزاکودیل از انواع نرم‌کننده مدفوع محسوب می‌شوند.

2. تنقیه: در عمل تنقیه آب به طور مستقیم وارد رکتوم برای عمل پاکسازی وارد می‌شود و گاهی از نوع بیزاکودیل و روغن معدنی آن برای نرم کردن مدفوع استفاده می‌شود. 

• ملین‌های اسمزی

این ملین‌ها باعث جذب آب در روده‌ی بزرگ و نرم و حجیم‌تر شدن مدفوع می‌شوند و همچنین به انقباضات عضلانی در روده کمک می‌کنند و باعث می‌شوند عبور مدفوع از مقعد آسان‌تر صورت گیرد. افرادی که مسن هستند و یا نارسایی قلبی و کلیوی دارند قبل از استفاده از ملین‌های اسمزی باید با پزشک مشورت نمایند. همراه با این ملین‌ها باید مقداری زیادی آب نوشیده شود و از انواع آن‌ها می‌توان به سیترات‌منیزیم، منیزیم‌هیدورکسید، لاکتینول و پلی‌اتیلن‌گلیکول ( میرالاکس ) اشاره کرد.

2. درمان یبوست با داروهای تجویزی

در مواقع سخت اگر استفاده از داروهای بدون نسخه در فرد کارساز نبود باید از انواع داروهای دیگر که توسط پزشک تجویز می‌شود استفاده شود.

• لاکتولوز( سفولاک، کنستولوز، دوفالاک، انولوز، کریستالوز )

این داروها جز داروهای اسمزی محسوب می‌شوند که آب را به داخل روده کشانده و مدفوع را نرم و شل می‌کنند. ممکن است استفاده از این محصولات همراه با عوارضی همچون اسهال، گاز در شکم، گرفتگی معده همراه باشد.

• لیناکلوتید

این دارو برای یبوست مزمن بدون دلیل مشخص و سندرم روده تحریک‌پذیر با یبوست غالب، مورد استفاده قرار می‌گیرد. لیناکلوتید باعث می‌شود که ترشحات روده و حرکت آن افزایش پیدا کنند و دفع مدفوع آسان‌تر و باعث کاهش درد و ناراحتی می‌شود و از شایع‌ترین عوارض آن اسهال است.

• لوبیپروستون ( آمیتیزا )

این دارو برای یبوست مزمن و یا یبوستی که در اثر استفاده از داروهای مسکن ایجاد شده است در بزرگسالان مورد استفاده قرار می‌گیرد. لوبیپروستون باعث می‌شود ترشح مایعات به روده افزایش پیدا کند و منجر به افزایش حرکات روده و دفع مدفوع آسان‌تر می‌شود و علائم مربوط به یبوست در فرد را کاهش می‌دهد. استفاده از این دارو ممکن است همراه با عوارضی همچون سردرد و حالت تهوع و استفراغ همراه باشد.

• پلکاناتید

پلکاناتید یکی از بهترین داروهایی است که برای درمان یبوست مزمن ناشی از سندروم روده تحریک‌پذیر و یا IBS در بزرگسالان مورد استفاده قرار می‌گیرد. پلکاناتید باعث افزایش مایعات در روده و منظم شده حرکات روده و افزایش حرکات مدفوع و دفع آسان می شود و از عوارض ناشی از آن اسهال می‌باشد.

• پلی‌اتیلن‌گلیکول

یکی از ملین‌ها و مسهل‌ها در درمان یبوست مزمن می‌باشد و همچنین برای تمیز کردن روده‌ها از مدفوع قبل از عمل‌هایی نظیر کولونوسکوپی و رادیوگرافی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو به شکل پودر است و با آب مخلوط می‌شود و مقدار زیادی آب به روده‌ی بزرگ وارد می‌کند تا یبوست برطرف شود. از عوارض ناشی از مصرف آن می‌توان به حالت تهوع، استفراغ، نفخ و گرفتگی عضلات اشاره کرد.

• پروکالوپراید

این دارو حرکات روده را با فعال کردن عضلات روده افزایش می‌دهد و باعث حرکت مدفوع در روده می‌شود و دفع مدفوع را آسان می‌کند. این قرص باید یک مرتبه در روز و در ساعتی مشخص و منظم استفاده ‌شود و از عوارض آن می‌توان به حالت تهوع، استفراغ، سرگیجه و خستگی اشاره کرد.

انواع ملین‌های طبیعی در درمان یبوست

• روغن کرچک

یکی از ملین‌های قوی برای درمان یبوست استفاده از روغن کرچک می‌باشد این روغن حرکات روده کوچک و بزرگ را تسهیل و از این طریق از یبوست جلوگیری می‌کند. همچنین روغن کرچک باعث نرم‌تر شدن مدفوع شده و با کاهش فشار در حین دفع مدفوع و کاهش احساس تخلیه ناقص در کاهش علائم یبوست کمک فراوانی می‌کند. روغن کرچک را می‌توانید با آب یا آبمیوه‌های طبیعی ترکیب کنید و میل نمایید.

• روغن زیتون

در یبوست مدفوع بسیار خشک است و دفع آن به سختی صورت می‌گیرد روغن زیتون موجب تحریک ترشح ماده صفراوی می‌شود و مدفوع را نرم می‌کند همچنین انقباضات ماهیچه‌ای روده را نیز افزایش می‌دهد و این از طریق از یبوست جلوگیری می‌کند.

• آلوها

یکی از معروف‌ترین ملین‌ها آلوها می‌باشند که سرشار از فیبر و  سوربیتول ( الکل قند ) است که می‌تواند به عنوان یک عامل اسمزی آب را وارد روده‌ها کند و به حرکات منظم روده کمک کند. همچنین آلو دفع مدفوع را نیز افزایش می‌دهد و از یبوست مزمن جلوگیری می‌کند.

• دانه چیا

دانه چیا سرشار از فیبر است که می‌تواند آب را جذب و مدفوع را نرم‌تر کند و باعث سهولت حرکت مدفوع در روده ‌شود. به طور روزانه یک یا دو قاشق از این دانه را در آب خیس کنید و به همراه آب فراوان میل نمایید.

• برگ گیاه سنا

یکی از خواص برگ سنا درمان یبوست است که به عنوان یک ماده ملین محسوب می‌شود و باعث افزایش تحریک و انقباضات روده می‌شود و از این طریق یبوست را برطرف می‌کند. ماده‌ی موثری که در گیاه سنا وجود دارد گلیکوزیدهای‌انتراکویینون (سنوزیدها) است که باعث تحریک روده بزرگ و همچنین باعث افزایش جذب مایعات در روده بزرگ می‌شود و عمل دفع را آسان‌تر می‌کند.

سخن پایانی

گاهی تغییر در سبک زندگی باعث برطرف شدن یبوست تکراری در افراد می‌شود و در بسیاری از افراد یبوست بدون درمان برطرف خواهد شد. برای درمان یبوست ابتدا باید بدانید که علت یبوست در شما چیست زیرا ممکن است برخی از بیماری‌ها باعث ایجاد یبوست در شما شوند. همچنین استفاده از داروهای ضد یبوست نباید جز عادات‌های شما شوند زیرا بعد از عادت به آن‌ها عمل دفع بدون مصرف دارو برای شما سخت می‌شود. مصرف مواد غذایی فیبردار، نوشیدن آب، انجام حرکات ورزشی و استفاده از ملین‌ها می‌تواند در درمان یبوست موثر باشند.