تست SGOT (Serum Glutamic-Oxaloacetic Transaminase)، که امروزه بیشتر با نام AST (Aspartate Aminotransferase) شناخته می‌شود، یک آزمایش خون است که سطح آنزیم AST را در خون اندازه‌گیری می‌کند. این آنزیم عمدتاً در کبد و قلب یافت می‌شود، اما در سایر بافت‌ها مانند کلیه‌ها، مغز و ماهیچه‌ها نیز وجود دارد.
افزایش سطح AST معمولاً نشان‌دهنده آسیب به بافت‌های بدن به‌ویژه کبد یا قلب است. به همین دلیل این تست معمولاً برای تشخیص بیماری‌های کبدی (مانند هپاتیت یا سیروز) و مشکلات قلبی (مانند حمله قلبی) به‌کار می‌رود.
فهرست مطالب
محدوده طبیعی AST (SGOT)
محدوده طبیعی آنزیم AST (SGOT) معمولاً به شرح زیر است:
- برای مردان: بین 8 تا 40 واحد در هر لیتر خون (IU/L)
- برای زنان: بین 5 تا 35 واحد در هر لیتر خون (IU/L)
با این حال، این مقادیر می‌توانند بر اساس آزمایشگاه و روش اندازه‌گیری متفاوت باشند. همچنین، عواملی مانند سن، جنسیت، و وضعیت بدنی فرد ممکن است در تفسیر نتایج تأثیرگذار باشند.
آمادگی برای آزمایش SGOT
آماده شدن برای آزمایش SGOT (AST) معمولاً ساده است و نیازی به مراحل پیچیده ندارد. با این حال، چند نکته وجود دارد که باید رعایت شود:
-
ناشتا بودن:
معمولاً برای آزمایش SGOT نیازی به ناشتا بودن نیست، اما در برخی موارد پزشک ممکن است توصیه کند که چند ساعت قبل از آزمایش چیزی نخورید. این بستگی به سایر آزمایش‌های خون دارد که ممکن است هم‌زمان انجام شوند. -
اجتناب از مصرف داروها:
برخی داروها می‌توانند بر نتایج آزمایش SGOT تأثیر بگذارند. اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید (مانند مسکن‌ها، استاتین‌ها، یا داروهای قلبی)، با پزشک خود مشورت کنید. پزشک ممکن است توصیه کند که مصرف آن داروها را قبل از آزمایش متوقف کنید. -
اجتناب از الکل:
بهتر است چند روز قبل از آزمایش از مصرف الکل خودداری کنید، زیرا الکل میتواند به کبد آسیب برساند و سطح AST را افزایش دهد. -
فعالیت بدنی شدید:
از ورزش‌های سنگین قبل از آزمایش اجتناب کنید، زیرا فعالیت بدنی شدید ممکن است به ماهیچه‌ها فشار وارد کند و باعث افزایش موقت سطح AST شود. -
اطلاع به پزشک درباره بیماری‌های مزمن:
اگر مبتلا به بیماری‌های مزمن کبدی، قلبی یا عضلانی هستید، این اطلاعات را به پزشک خود اطلاع دهید، چرا که میتواند در تفسیر نتایج آزمایش تأثیرگذار باشد.
افزایش سطح AST ناشی از چه مشکلاتی می باشد؟
افزایش سطح AST (SGOT) میتواند ناشی از مشکلات و شرایط مختلفی باشد که به آسیب به بافت‌ها منجر می‌شوند. برخی از این مشکلات عبارتند از:
-
- هپاتیت (ویروسی یا الکلی)
- سیروز کبدی
- کبد چرب (استئاتوز کبدی)
- آسیب ناشی از مصرف داروها (مثل استاتین‌ها یا داروهای سمی برای کبد)
- سرطان کبد
-
- حمله قلبی یا انفارکتوس میوکارد
- نارسایی قلبی
- التهاب عضله قلب (میوکاردیت)
-
- آسیب یا التهاب ماهیچه‌ها (میوپاتی‌ها)
- تخریب عضلانی (رابدومیولیز)
-
پانکراتیت:
- التهاب پانکراس یا پانکراتیت، که میتواند باعث افزایش سطح AST شود.
-
بیماری‌های صفراوی:
- انسداد مجاری صفراوی یا سنگ‌های صفراوی که می‌توانند باعث التهاب و افزایش AST شوند.
-
آسیب‌های کلیوی:
- برخی اختلالات کلیوی نیز ممکن است باعث افزایش سطح AST شوند.
-
سایر شرایط:
- سوختگی‌های شدید
- عفونت‌های شدید
- ضربه‌ها یا جراحی‌های بزرگ
- استفاده مداوم از الکل
سطح بالای AST به‌تنهایی نمی‌تواند مشخص کند کدام یک از این مشکلات وجود دارد، بنابراین اغلب همراه با آزمایش‌های دیگر مثل ALT و ALP برای تشخیص دقیق‌تر استفاده می‌شود.
تست SGOT برای آزمایش کبد
آزمایش SGOT (یا AST) به دلیل آنکه این آنزیم در کبد و سایر اندام‌ها به‌ویژه قلب و ماهیچه‌ها وجود دارد، به‌عنوان یکی از نشانگرهای مهم در ارزیابی عملکرد کبد استفاده می‌شود. دلایل اصلی استفاده از تست SGOT برای تشخیص مشکلات کبدی به شرح زیر است:
-
وجود AST در کبد: AST به مقدار زیادی در سلول‌های کبدی وجود دارد. هنگامی که کبد آسیب می‌بیند، این آنزیم‌ها از سلول‌های آسیب‌دیده به خون آزاد می‌شوند و سطح آن‌ها در خون افزایش می‌یابد. بنابراین، افزایش سطح SGOT نشان‌دهنده آسیب به کبد است.
-
تشخیص بیماری‌های کبدی: تست SGOT به همراه آزمایش‌های دیگر مانند ALT (آلانین آمینوترانسفراز) به‌طور معمول برای ارزیابی وضعیت کبد انجام می‌شود. اگرچه AST در دیگر بافت‌ها هم وجود دارد، افزایش قابل‌توجه آن همراه با ALT میتواند نشان‌دهنده بیماری‌هایی مانند:
- هپاتیت
- سیروز کبدی
- کبد چرب
- آسیب ناشی از مصرف الکل یا داروها
-
مقایسه نسبت AST به ALT: یکی از ابزارهای تشخیصی برای تمایز بین انواع بیماری‌های کبدی، مقایسه نسبت AST به ALT است. در شرایط خاص مانند سیروز الکلی، سطح AST معمولاً بیشتر از ALT است. اما در هپاتیت ویروسی، معمولاً ALT بیشتر از AST افزایش می‌یابد.
-
پیشگیری از آسیب‌های بیشتر: این تست به پزشکان کمک می‌کند تا مشکلات کبدی را زودتر تشخیص دهند و از پیشرفت آن‌ها جلوگیری کنند.
مراحل انجام آزمایش SGOT
آزمایش SGOT (AST) یک آزمایش خون ساده است و مراحل انجام آن به شرح زیر است:
1. آماده‌سازی فرد:
- ناشتا بودن: معمولاً نیاز به ناشتا بودن نیست، مگر اینکه پزشک دستور خاصی بدهد.
- اطلاع از داروها: قبل از آزمایش، پزشک را در مورد داروهایی که مصرف می‌کنید مطلع کنید.
2. ورود به آزمایشگاه:
- فرد برای انجام آزمایش به آزمایشگاه یا مرکز پزشکی مراجعه می‌کند.
3. نمونه‌گیری خون:
- استریل کردن محل نمونه‌گیری: ابتدا پرستار یا تکنسین، ناحیه‌ای از بازو (معمولاً محل ورید) را با الکل استریل می‌کند.
- بستن تورنیکه: یک تورنیکه یا باند الاستیکی به دور بازو بسته می‌شود تا ورید پر از خون و برجسته‌تر شود.
- وارد کردن سوزن: سوزن به آرامی وارد ورید می‌شود و نمونه خون در داخل لوله‌ای جمع‌آوری می‌شود.
4. خروج سوزن:
- پس از جمع‌آوری مقدار کافی خون، سوزن از ورید خارج می‌شود و یک باند یا پنبه روی محل نمونه‌گیری قرار می‌گیرد.
5. ارسال نمونه به آزمایشگاه:
- نمونه خون به آزمایشگاه ارسال می‌شود تا با استفاده از تجهیزات تخصصی، سطح AST (SGOT) در آن اندازه‌گیری شود.
6. دریافت نتایج:
- نتایج معمولاً ظرف چند ساعت تا چند روز آماده می‌شود. پزشک نتایج را بررسی کرده و در صورت نیاز آن را تفسیر می‌کند و راهکارهای درمانی را پیشنهاد می‌دهد.
نکته:
- ممکن است فرد پس از نمونه‌گیری خون کمی احساس ضعف یا کبودی در ناحیه نمونه‌گیری داشته باشد، اما این علائم معمولاً به سرعت رفع می‌شوند.
خطرات و عوارض آزمایش SGOT
آزمایش SGOT (AST) یک آزمایش خون ساده است و به‌طور کلی بی‌خطر است. با این حال، مانند هر آزمایش خون، ممکن است عوارض یا ناراحتی‌های جزئی داشته باشد. این عوارض معمولاً خفیف و موقتی هستند. برخی از عوارض احتمالی عبارتند از:
1. درد یا ناراحتی در محل نمونه‌گیری:
- ممکن است در هنگام وارد شدن سوزن یا پس از آن کمی درد یا ناراحتی در محل ورود سوزن احساس شود. این درد معمولاً خفیف است و به سرعت برطرف می‌شود.
2. کبودی یا خونریزی زیرپوستی:
- پس از خارج کردن سوزن، ممکن است کمی خونریزی یا کبودی کوچک در محل نمونه‌گیری رخ دهد. این کبودی به‌طور معمول طی چند روز بهبود می‌یابد.
3. سرگیجه یا ضعف:
- بعضی افراد ممکن است پس از نمونه‌گیری خون دچار احساس ضعف یا سرگیجه شوند، به‌ویژه اگر به دیدن خون حساس باشند. این حالت معمولاً زودگذر است و با نشستن یا دراز کشیدن برطرف می‌شود.
4. عفونت:
- احتمال بروز عفونت در محل ورود سوزن بسیار کم است، زیرا تجهیزات مورد استفاده استریل هستند. با این حال، اگر علائمی مانند قرمزی، تورم، یا درد شدید در محل نمونه‌گیری مشاهده شد، باید با پزشک مشورت شود.
5. ورم یا التهاب (فلبیت):
- به‌ندرت ممکن است رگ در محل نمونه‌گیری ملتهب یا متورم شود. این وضعیت معمولاً به کمک کمپرس گرم درمان می‌شود.
6. خونریزی طولانی‌مدت:
- در افرادی که دچار مشکلات انعقاد خون یا مصرف داروهای رقیق‌کننده خون هستند، ممکن است خونریزی در محل نمونه‌گیری طولانی‌تر از حد معمول باشد. در این موارد بهتر است پزشک از وضعیت فرد مطلع باشد.
این عوارض در بیشتر افراد به‌سرعت بهبود می‌یابند و مشکل جدی‌ای ایجاد نمی‌کنند.
بیشتر بخوانید : بهترین مکمل های غذایی بازار در بیماری های کبدی
تفسیر نتیجه آزمایش SGOT
تفسیر نتیجه آزمایش SGOT (AST) بستگی به سطح این آنزیم در خون دارد و میتواند نشان‌دهنده وضعیت سلامت کبد و دیگر ارگان‌های بدن باشد. معمولاً پزشک با توجه به میزان افزایش AST و سایر آزمایش‌های مرتبط، مثل ALT (آلانین آمینوترانسفراز)، به نتیجه‌گیری دقیق‌تری می‌رسد.
تفسیر نتایج:
-
سطح طبیعی AST (SGOT):
- برای مردان: 8 تا 40 واحد در لیتر (IU/L)
- برای زنان: 5 تا 35 واحد در لیتر (IU/L)
اگر سطح AST در این محدوده باشد، به‌طور کلی نشانه‌ای از سلامت طبیعی کبد و دیگر ارگان‌هاست.
-
افزایش خفیف AST (حدود 1.5 تا 3 برابر حد طبیعی):
- علل احتمالی:
- کبد چرب غیرالکلی
- مصرف برخی داروها (مثل استاتین‌ها یا داروهای ضد التهابی)
- فعالیت بدنی شدید
- آسیب‌های خفیف به ماهیچه‌ها
- علل احتمالی:
-
افزایش متوسط AST (3 تا 5 برابر حد طبیعی):
- علل احتمالی:
- هپاتیت ویروسی خفیف
- آسیب متوسط به کبد (مانند کبد الکلی یا ناشی از مصرف داروها)
- آسیب‌های عضلانی جدی‌تر
- علل احتمالی:
-
افزایش شدید AST (بیش از 5 برابر حد طبیعی):
- علل احتمالی:
- هپاتیت ویروسی حاد
- سیروز کبدی
- آسیب شدید به کبد (مانند هپاتیت ناشی از مصرف الکل یا مسمومیت دارویی)
- حمله قلبی (انفارکتوس میوکارد)
- رابدومیولیز (تخریب شدید عضلات)
- علل احتمالی:
-
سطح بسیار بالای AST (بیش از 10 برابر حد طبیعی):
- علل احتمالی:
- هپاتیت حاد ویروسی یا الکلی
- آسیب شدید به کبد مانند مسمومیت با داروها (مثل استامینوفن در دوز بالا)
- آسیب گسترده به بافت‌های عضلانی یا قلب
- علل احتمالی:
نکات مهم در تفسیر:
- نسبت AST به ALT: این نسبت میتواند به تشخیص دقیق‌تر کمک کند. به‌طور معمول:
- در هپاتیت الکلی، نسبت AST به ALT بیشتر از 2 است.
- در هپاتیت ویروسی، معمولاً ALT بیشتر از AST است.
- AST و آزمایش‌های مکمل: آزمایش SGOT به‌تنهایی برای تشخیص کافی نیست. اغلب با آزمایش‌های دیگر مانند ALT، ALP (آلکالین فسفاتاز)، و بیلی‌روبین انجام می‌شود تا به تفسیر دقیق‌تر وضعیت کبد کمک کند.
نتیجه نهایی:
هر گونه افزایش یا کاهش غیرطبیعی سطح AST باید با توجه به علائم بالینی بیمار و تاریخچه پزشکی توسط پزشک ارزیابی شود. /ق
درج نظر