فهرست مطالب
بیماری زونا چیست؟
زونا یک بیماری ویروسی است که باعث ایجاد بثورات پوستی دردناک می شود. این بثورات معمولاً در یک نوار در یک طرف بدن ظاهر می شوند، اما می توانند در هر جایی از بدن ایجاد شوند. بثورات زونا شامل تاول های کوچکی است که با مایع پر شده و به مرور زمان پوسته پوسته می شوند.
علت زونا
همان ویروسی که باعث آبله مرغان می شود، زونا را نیز ایجاد می کند. پس از ابتلا به آبله مرغان، ویروس در بدن شما غیرفعال می شود، اما می تواند دوباره فعال شود و زونا ایجاد کند.
چه کسانی در معرض خطر ابتلا به زونا هستند؟
هر کسی که قبلاً به آبله مرغان مبتلا شده باشد، در معرض خطر ابتلا به زونا است. با این حال، این بیماری بیشتر در افراد بالای 50 سال، افراد مبتلا به سیستم ایمنی ضعیف و افراد مبتلا به بیماری های خاص مانند سرطان یا HIV شایع است.
علائم زونا
علائم زونا می تواند شامل موارد زیر باشد:
- درد، سوزش یا مور مور شدن در یک ناحیه از بدن، معمولاً در تنه
- بثورات پوستی قرمز که 1 تا 5 روز پس از درد ظاهر می شود
- تاول های کوچک که با مایع پر شده و به مرور زمان پوسته پوسته می شوند
- تب
- سردرد
- خستگی
- عضله درد
تشخیص زونا
پزشک می تواند با معاینه پوست شما و پرسش در مورد سابقه پزشکی شما، زونا را تشخیص دهد. در برخی موارد، ممکن است برای تأیید تشخیص، آزمایش خون یا نمونه برداری از پوست انجام شود.
درمان زونا
هیچ درمانی برای زونا وجود ندارد، اما داروهایی می توانند به کاهش علائم و کوتاه شدن دوره بیماری کمک کنند. داروهای مورد استفاده برای درمان زونا شامل موارد زیر هستند:
- داروهای ضد ویروسی
- مسکن ها مانند ایبوپروفن یا استامینوفن
- داروهای ضد درد عصبی مانند گاباپنتین یا پرهگابالین
در برخی موارد، زونا می تواند منجر به عوارضی مانند درد عصبی بعد از زونا (PHN) شود. PHN می تواند باعث درد، سوزش یا بی حسی در ناحیه ای از بدن شود که به زونا مبتلا شده است.
پیشگیری از زونا
یک واکسن برای پیشگیری از زونا به نام Shingrix وجود دارد. این واکسن برای افراد 50 ساله و بالاتر توصیه می شود.
علائم بیماری زونا
شایع ترین علائم زونا عبارتند از:
- درد، سوزش یا مور مور شدن در یک ناحیه از بدن، معمولاً در تنه. این درد می تواند خفیف تا شدید باشد و اولین علامتی باشد که ظاهر می شود.
- بثورات پوستی قرمز که 1 تا 5 روز پس از درد ظاهر می شود. بثورات معمولاً در یک نوار در یک طرف بدن ظاهر می شوند، اما می توانند در هر جایی از بدن ایجاد شوند.
- تاول های کوچک که با مایع پر شده و به مرور زمان پوسته پوسته می شوند. تاول ها معمولاً 7 تا 10 روز طول می کشد تا بهبود یابند.
- تب
- سردرد
- خستگی
- عضله درد
علائم کمتر شایع زونا عبارتند از:
- خشکی دهان
- از دست دادن اشتها
- سرگیجه
- حساسیت به نور
- مشکلات شنوایی
- تغییرات بینایی
در برخی موارد، زونا می تواند منجر به عوارض جدی تری شود، از جمله:
- درد عصبی بعد از زونا (PHN): این شایع ترین عارضه زونا است و می تواند باعث درد، سوزش یا بی حسی در ناحیه ای از بدن شود که به زونا مبتلا شده است. PHN می تواند ماه ها یا حتی سال ها پس از بهبودی بثورات پوستی ادامه یابد.
- مشکلات بینایی: اگر زونا در چشم شما ایجاد شود، می تواند باعث التهاب قرنیه (قرنیه) یا التهاب ملتحمه (ملتحمه) شود. این شرایط می تواند منجر به مشکلات بینایی، از جمله تاری دید یا از دست دادن بینایی شود.
- مشکلات شنوایی: اگر زونا در گوش شما ایجاد شود، می تواند باعث التهاب عصب گوش (عصب دهلیزی) شود. این امر می تواند منجر به مشکلات شنوایی، از جمله وزوز گوش یا از دست دادن شنوایی شود.
- مننژیت: این التهاب پوشش مغز و نخاع است. مننژیت زونا یک بیماری نادر اما جدی است که می تواند باعث سردرد، تب، سفتی گردن و گیجی شود.
- انسفالیت: این التهاب مغز است. انسفالیت زونا یک بیماری نادر اما جدی است که می تواند باعث گیجی، تشنج و کما شود.
اگر هر یک از علائم زونا را تجربه می کنید، مهم است که در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. درمان زودهنگام می تواند به کاهش شدت بیماری و خطر عوارض کمک کند.
علل ابتلا به زونا
زونا توسط ویروس واریسلا زوستر ایجاد می شود، که همان ویروسی است که باعث آبله مرغان می شود. پس از ابتلا به آبله مرغان، ویروس در بدن شما غیرفعال می شود، اما می تواند دوباره فعال شود و زونا ایجاد کند.
چه عواملی باعث فعال شدن مجدد ویروس و ابتلا به زونا می شوند؟
علت دقیق فعال شدن مجدد ویروس و ابتلا به زونا به طور کامل شناخته شده نیست. با این حال، برخی از عواملی که می توانند خطر ابتلا به زونا را افزایش دهند عبارتند از:
- سن: زونا بیشتر در افراد بالای 50 سال شایع است.
- سیستم ایمنی ضعیف: افراد مبتلا به سیستم ایمنی ضعیف، مانند افراد مبتلا به HIV/AIDS، سرطان یا کسانی که از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده می کنند، بیشتر در معرض ابتلا به زونا هستند.
- استرس: استرس می تواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کند و خطر فعال شدن مجدد ویروس را افزایش دهد.
- برخی از بیماری ها: برخی از بیماری ها، مانند دیابت و بیماری کلیوی، می توانند خطر ابتلا به زونا را افزایش دهند.
برخی از افراد بیشتر در معرض ابتلا به عوارض زونا، مانند PHN، هستند. این افراد عبارتند از:
- افراد مسن: افراد بالای 60 سال بیشتر در معرض ابتلا به PHN هستند.
- افراد مبتلا به سیستم ایمنی ضعیف: افراد مبتلا به سیستم ایمنی ضعیف بیشتر در معرض ابتلا به PHN هستند.
- افراد مبتلا به زونا شدید: افرادی که در طول بیماری زونا بثورات پوستی شدید یا درد شدید دارند، بیشتر در معرض ابتلا به PHN هستند.
علل ابتلا به زونا
زونا به دلیل فعال شدن مجدد ویروس واریسلا زوستر، که عامل آبله مرغان نیز هست، ایجاد میشود. این ویروس پس از ابتلا به آبله مرغان در بدن شما غیرفعال باقی میماند، اما میتواند دوباره فعال شده و زونا را به وجود آورد.
علت دقیق فعال شدن مجدد ویروس هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما عواملی که میتوانند خطر ابتلا به زونا را افزایش دهند عبارتند از:
- سن: زونا بیشتر در افراد بالای ۵۰ سال شایع است.
- سیستم ایمنی ضعیف: افراد مبتلا به سیستم ایمنی ضعیف، مانند افراد مبتلا به HIV/AIDS، سرطان یا کسانی که از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده میکنند، بیشتر در معرض ابتلا به زونا هستند.
- استرس: استرس میتواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کند و خطر فعال شدن مجدد ویروس را افزایش دهد.
- برخی بیماریها: برخی بیماریها، مانند دیابت و بیماری کلیوی، میتوانند خطر ابتلا به زونا را افزایش دهند.
برخی افراد نیز بیشتر در معرض ابتلا به عوارض زونا، مانند درد عصبی بعد از زونا (PHN) هستند. این افراد عبارتند از:
- افراد مسن: افراد بالای ۶۰ سال بیشتر در معرض ابتلا به PHN هستند.
- افراد مبتلا به سیستم ایمنی ضعیف: افراد مبتلا به سیستم ایمنی ضعیف بیشتر در معرض ابتلا به PHN هستند.
- افراد مبتلا به زونا شدید: افرادی که در طول بیماری زونا بثورات پوستی شدید یا درد شدید دارند، بیشتر در معرض ابتلا به PHN هستند.
علاوه بر موارد فوق، برخی از تحقیقات نشان میدهند که عوامل دیگری نیز ممکن است در ابتلا به زونا نقش داشته باشند، مانند:
- ژنتیک: به نظر میرسد برخی افراد از نظر ژنتیکی بیشتر مستعد ابتلا به زونا باشند.
- تماس با زونا: تماس با فرد مبتلا به زونا ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را کمی افزایش دهد، اما این موضوع هنوز به طور کامل اثبات نشده است.
نحوه ابتلا به زونا
شما نمیتوانید مستقیماً از فرد مبتلا به زونا، زونا بگیرید. زونا توسط ویروس واریسلا زوستر ایجاد میشود که همان ویروس عامل آبله مرغان است.
اگر قبلاً به آبله مرغان مبتلا شدهاید، ویروس در بدن شما غیرفعال باقی میماند. در بیشتر موارد، این ویروس هرگز دوباره فعال نمیشود. با این حال، در برخی از افراد، ویروس میتواند دوباره فعال شده و زونا را ایجاد کند.
چه عواملی باعث فعال شدن مجدد ویروس و ابتلا به زونا میشوند؟
علت دقیق فعال شدن مجدد ویروس هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما عواملی که میتوانند خطر ابتلا به زونا را افزایش دهند عبارتند از:
- سن: زونا بیشتر در افراد بالای 50 سال شایع است.
- سیستم ایمنی ضعیف: افراد مبتلا به سیستم ایمنی ضعیف، مانند افراد مبتلا به HIV/AIDS، سرطان یا کسانی که از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده میکنند، بیشتر در معرض ابتلا به زونا هستند.
- استرس: استرس میتواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کند و خطر فعال شدن مجدد ویروس را افزایش دهد.
- برخی بیماریها: برخی بیماریها، مانند دیابت و بیماری کلیوی، میتوانند خطر ابتلا به زونا را افزایش دهند.
چگونه میتوان از ابتلا به زونا پیشگیری کرد؟
دو روش اصلی برای پیشگیری از ابتلا به زونا وجود دارد:
- واکسیناسیون: دو نوع واکسن برای زونا وجود دارد: Shingrix و Zostavax. CDC به طور کلی واکسن Shingrix را برای افراد 50 ساله و بالاتر توصیه میکند.
- جلوگیری از تماس با آبله مرغان: اگر قبلاً به آبله مرغان مبتلا نشدهاید، از تماس با افراد مبتلا به آبله مرغان خودداری کنید.
اگر فکر میکنید ممکن است در معرض خطر ابتلا به زونا باشید، با پزشک خود صحبت کنید. آنها میتوانند به شما در تعیین اینکه آیا باید واکسینه شوید یا خیر و همچنین در مورد سایر اقدامات پیشگیرانه که میتوانید انجام دهید، کمک کنند.
آیا بعد از مبتلا شدن نیازی به مراجعه پزشک هست
بله، حتی اگر فکر میکنید به زونا مبتلا شدهاید، مراجعه به پزشک مهم است.
در حالی که برخی از افراد ممکن است بدون درمان بهبود یابند، درمان زودهنگام زونا میتواند به کاهش شدت و مدت بیماری و همچنین خطر عوارض، مانند درد عصبی بعد از زونا (PHN) کمک کند.
پزشک میتواند با معاینه پوست شما و پرسش در مورد سابقه پزشکی شما، زونا را تشخیص دهد. در برخی موارد، ممکن است برای تأیید تشخیص، آزمایش خون یا نمونهبرداری از پوست انجام شود.
درمان زونا شامل داروهایی برای:
- کاهش ویروس: داروهای ضد ویروسی مانند آسیکلوویر، والاسیکلوویر یا فامسیکلوویر میتوانند به کاهش مدت زمان بیماری و شدت علائم کمک کنند.
- کاهش درد: داروهای مسکن مانند ایبوپروفن یا استامینوفن میتوانند به تسکین درد و تب کمک کنند.
- کاهش درد عصبی: داروهای ضد درد عصبی مانند گاباپنتین یا پرهگابالین میتوانند به تسکین درد عصبی، که شایعترین عارضه زونا است، کمک کنند.
در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهای دیگری را نیز تجویز کند، مانند داروهای ضد خارش یا داروهای ضد اضطراب.
علاوه بر دارو، پزشک ممکن است راهکارهای دیگری را نیز برای کمک به تسکین علائم شما توصیه کند، مانند:
- استفاده از کمپرسهای سرد: کمپرسهای سرد را میتوان برای 15 تا 20 دقیقه در هر بار، چند بار در روز، روی بثورات قرار داد.
- حمام کردن با جو دوسر: حمام کردن با جو دوسر یا استفاده از کمپرس جو دوسر میتواند به تسکین خارش کمک کند.
- پوشیدن لباسهای گشاد و نرم: از پوشیدن لباسهای تنگ یا زبر که میتوانند بثورات را تحریک کنند، خودداری کنید.
به یاد داشته باشید که هرگز نباید زونا را بدون مشورت با پزشک درمان کنید. برخی از درمانهای خانگی ممکن است بیاثر یا حتی مضر باشند.
در اینجا چند مورد خاص وجود دارد که باید فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- اگر بثورات زونا در چشم، دهان یا اندام تناسلی شما ایجاد شده است.
- اگر تب بالا، سردرد شدید، گیجی یا سفتی گردن دارید.
- اگر درد شما شدید است یا به داروهای مسکن بدون نسخه پاسخ نمیدهد.
- اگر بثورات شما بدتر میشود یا بهبود نمییابد.
عوارض جانبی بیماری زونا
شایع ترین عارضه جانبی زونا، درد عصبی بعد از زونا (PHN) است. PHN می تواند باعث درد، سوزش یا بی حسی در ناحیه ای از بدن شود که به زونا مبتلا شده است. PHN می تواند ماه ها یا حتی سال ها پس از بهبودی بثورات پوستی ادامه یابد.
عوارض جانبی دیگر زونا عبارتند از:
- مشکلات بینایی: اگر زونا در چشم شما ایجاد شود، می تواند باعث التهاب قرنیه (قرنیه) یا التهاب ملتحمه (ملتحمه) شود. این شرایط می تواند منجر به مشکلات بینایی، از جمله تاری دید یا از دست دادن بینایی شود.
- مشکلات شنوایی: اگر زونا در گوش شما ایجاد شود، می تواند باعث التهاب عصب گوش (عصب دهلیزی) شود. این امر می تواند منجر به مشکلات شنوایی، از جمله وزوز گوش یا از دست دادن شنوایی شود.
- مننژیت: این التهاب پوشش مغز و نخاع است. مننژیت زونا یک بیماری نادر اما جدی است که می تواند باعث سردرد، تب، سفتی گردن و گیجی شود.
- انسفالیت: این التهاب مغز است. انسفالیت زونا یک بیماری نادر اما جدی است که می تواند باعث گیجی، تشنج و کما شود.
برخی از افراد بیشتر در معرض ابتلا به عوارض زونا، به ویژه PHN، هستند. این افراد عبارتند از:
- افراد مسن: افراد بالای 60 سال بیشتر در معرض ابتلا به PHN هستند.
- افراد مبتلا به سیستم ایمنی ضعیف: افراد مبتلا به سیستم ایمنی ضعیف بیشتر در معرض ابتلا به PHN هستند.
- افراد مبتلا به زونا شدید: افرادی که در طول بیماری زونا بثورات پوستی شدید یا درد شدید دارند، بیشتر در معرض ابتلا به PHN هستند.
علاوه بر عوارض ذکر شده در بالا، زونا می تواند باعث عوارض جانبی دیگری نیز شود. اگر هر گونه علائم غیرمعمولی را تجربه می کنید، مهم است که با پزشک خود صحبت کنید.
درمان زونا
هدف از درمان زونا:
- کاهش شدت و مدت بیماری
- کاهش خطر عوارض، به ویژه درد عصبی بعد از زونا (PHN)
موارد زیر در درمان زونا موثر است:
داروها:
- داروهای ضد ویروسی: مانند آسیکلوویر، والاسیکلوویر یا فامسیکلوویر. این داروها می توانند به کاهش مدت زمان بیماری و شدت علائم کمک کنند.
- داروهای مسکن: مانند ایبوپروفن یا استامینوفن برای تسکین درد و تب.
- داروهای ضد درد عصبی: مانند گاباپنتین یا پرهگابالین برای تسکین درد عصبی (PHN).
- داروهای ضد خارش: برای تسکین خارش بثورات.
- داروهای ضد اضطراب: برای کمک به آرامش و خواب بهتر.
درمان های خانگی:
- کمپرس سرد: 15 تا 20 دقیقه در هر بار، چند بار در روز روی بثورات قرار دهید.
- حمام کردن با جو دوسر: یا استفاده از کمپرس جو دوسر برای تسکین خارش.
- پوشیدن لباس های گشاد و نرم: از پوشیدن لباس های تنگ یا زبر که می توانند بثورات را تحریک کنند خودداری کنید.
توجه:
- هرگز زونا را بدون مشورت با پزشک درمان نکنید.
- در صورت مشاهده بثورات در چشم، دهان یا اندام تناسلی
- تب بالا، سردرد شدید، گیجی یا سفتی گردن
- درد شدید یا عدم پاسخگویی به مسکن های بدون نسخه
- بدتر شدن یا عدم بهبود بثورات
فورا به پزشک مراجعه کنید.
پیشگیری از بیماری زونا
دو روش اصلی برای پیشگیری از زونا وجود دارد:
- واکسیناسیون:
- دو نوع واکسن زونا وجود دارد: Shingrix و Zostavax.
- CDC به طور کلی واکسن Shingrix را برای افراد 50 ساله و بالاتر توصیه می کند.
- واکسن Zostavax نیز برای افراد 60 ساله و بالاتر مجاز است.
- هر دو واکسن می توانند به طور قابل توجهی خطر ابتلا به زونا را کاهش دهند.
- همچنین می توانند خطر ابتلا به عوارض جدی زونا، مانند PHN را کاهش دهند.
- جلوگیری از تماس با آبله مرغان:
- اگر قبلاً به آبله مرغان مبتلا نشده اید، از تماس با افراد مبتلا به آبله مرغان خودداری کنید.
- افراد مبتلا به آبله مرغان بثورات پوستی مشخصی دارند که معمولاً ابتدا روی صورت ظاهر می شوند و سپس به سایر قسمت های بدن گسترش می یابند.
- بثورات معمولاً 1 تا 2 هفته طول می کشد تا به طور کامل بهبود یابد.
- افراد مبتلا به آبله مرغان می توانند تا 2 روز قبل از ظاهر شدن بثورات و تا 5 روز پس از ظاهر شدن آخرین بثورات، ویروس را به دیگران سرایت دهند.
عوامل دیگری که ممکن است در پیشگیری از زونا نقش داشته باشند:
- حفظ سیستم ایمنی قوی: با خوردن یک رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و خواب کافی می توانید سیستم ایمنی خود را قوی نگه دارید.
- کاهش استرس: استرس می تواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کند و خطر ابتلا به زونا را افزایش دهد.
- کنترل بیماری های زمینه ای: دیابت و بیماری کلیوی می توانند خطر ابتلا به زونا را افزایش دهند. با همکاری با پزشک خود می توانید این بیماری ها را به خوبی کنترل کنید.
توجه:
- هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از زونا وجود ندارد.
- با این حال، با انجام اقدامات پیشگیرانه می توانید خطر ابتلا به این بیماری را به طور قابل توجهی کاهش دهید.
- اگر فکر می کنید در معرض خطر ابتلا به زونا هستید، با پزشک خود صحبت کنید.
- آنها می توانند به شما در تعیین اینکه آیا باید واکسینه شوید یا خیر و همچنین در مورد سایر اقدامات پیشگیرانه که می توانید انجام دهید، کمک کنند. /ی
درج نظر