کرم ترتینوئین یک نوع داروی موضعی است که برای درمان مشکلات پوستی مانند آکنه و علائم پیری پوست استفاده میشود. ترتینوئین به دستهای از داروها به نام رتینوئیدها تعلق دارد و شکل مصنوعی ویتامین A است. در زیر به توضیحات بیشتری درباره این کرم میپردازم:
فهرست مطالب
- نحوه عملکرد کرم ترتینوئین
- مکانیسمهای دقیقتر
- موارد استفاده از کرم ترتینوئین
- عوارض جانبی کرم ترتینوئین
- تداخلات دارویی ترتینوئین
- ۱. محصولات موضعی دیگر
- ۲. محصولات مراقبت از پوست
- ۳. داروهای سیستمیک
- ۴. داروهای موضعی درمان بیماریهای پوستی
- ۵. محصولات آرایشی
- راهنماییهای عمومی برای جلوگیری از تداخلات دارویی
- اشکال دارویی ترتینوئین
- موارد منع مصرف کرم ترتینوئین
نحوه عملکرد کرم ترتینوئین
ترتینوئین، یک داروی موضعی از خانواده رتینوئیدها و شکل مصنوعی ویتامین A است. نحوه عملکرد این کرم شامل چند مکانیسم کلیدی است که به بهبود مشکلات پوستی کمک میکند. در زیر به جزئیات نحوه عملکرد کرم ترتینوئین میپردازم:
۱. تنظیم چرخه سلولی
ترتینوئین به تنظیم و تسریع چرخه سلولی در پوست کمک میکند. به طور معمول، سلولهای پوست از لایه زیرین پوست به سطح حرکت کرده و سپس به عنوان سلولهای مرده پوست دفع میشوند. این فرآیند حدود ۲۸ روز طول میکشد. ترتینوئین این فرآیند را تسریع میکند، به این صورت که:
- جلوگیری از تجمع سلولهای مرده: ترتینوئین باعث تجدید سریعتر سلولهای پوستی میشود، که منجر به حذف سلولهای مرده از سطح پوست میگردد.
- پیشگیری از انسداد منافذ: با کاهش تجمع سلولهای مرده و چربی در منافذ، از ایجاد جوشهای سرسیاه و سرسفید جلوگیری میکند.
۲. کاهش چربی پوست
ترتینوئین تولید چربی در غدد چربی پوست را کاهش میدهد. این امر به تنظیم چربی پوست کمک کرده و به کاهش بروز آکنه منجر میشود.
۳. تحریک تولید کلاژن
ترتینوئین به عنوان یک محرک قوی برای تولید کلاژن شناخته میشود. کلاژن پروتئینی است که به استحکام و انعطافپذیری پوست کمک میکند. ترتینوئین با تحریک تولید کلاژن:
- کاهش چین و چروک: با افزایش تولید کلاژن، چین و چروکهای ریز و خطوط ظریف کاهش مییابد.
- بهبود بافت پوست: با تقویت ساختار پوست، بافت کلی آن صافتر و جوانتر میشود.
۴. کاهش رنگدانهها
ترتینوئین به توزیع یکنواختتر ملانین، رنگدانه موجود در پوست، کمک میکند. این امر منجر به کاهش هیپرپیگمانتاسیون و بهبود لکههای تیره و یکنواختی رنگ پوست میشود.
۵. اثر ضد التهابی
ترتینوئین دارای اثرات ضد التهابی است که به کاهش التهابات پوستی کمک میکند. این ویژگی میتواند به کاهش قرمزی و التهاب در پوست مستعد آکنه کمک کند.
مکانیسمهای دقیقتر
A. اتصال به گیرندههای رتینوئید
ترتینوئین با اتصال به گیرندههای هستهای خاص در سلولهای پوستی (مانند گیرندههای رتینوئید هستهای RAR و RXR)، فرآیندهای ژنتیکی مختلفی را تنظیم میکند که بر روی تکثیر، تمایز و مرگ سلولی اثر دارند.
B. تنظیم بیان ژن
این اتصال به گیرندههای رتینوئید باعث تغییر بیان ژنهای مربوط به چرخه سلولی، تولید کلاژن، و پاسخهای التهابی میشود. این تنظیمات ژنتیکی به بهبود عملکردهای پوستی کمک میکنند.
C. تنظیم فرآیند کراتینه شدن
ترتینوئین با تنظیم فرآیند کراتینه شدن، که شامل تولید کراتین و دیگر پروتئینهای ساختاری در پوست است، به بهبود ساختار و سلامت پوست کمک میکند.
موارد استفاده از کرم ترتینوئین
کرم ترتینوئین، به عنوان یک داروی موضعی قوی، کاربردهای متعددی در درمان مشکلات پوستی دارد. در زیر به موارد اصلی استفاده از این کرم اشاره میشود:
۱. درمان آکنه
ترتینوئین یکی از رایجترین داروهای موضعی برای درمان آکنه است. با کاهش انسداد منافذ پوست و جلوگیری از تجمع سلولهای مرده و چربی، به کاهش جوشهای سرسیاه، سرسفید، و التهابی کمک میکند. استفاده منظم از ترتینوئین میتواند به کاهش بروز آکنه و جلوگیری از ایجاد جوشهای جدید کمک کند.
۲. بهبود علائم پیری پوست
ترتینوئین به عنوان یک داروی ضد پیری موثر شناخته شده است. با تحریک تولید کلاژن و تسریع چرخه سلولی، به کاهش چین و چروکهای ظریف، خطوط ریز، و لکههای پوستی ناشی از آفتاب یا افزایش سن کمک میکند. این کرم همچنین به بهبود بافت کلی پوست و افزایش شفافیت آن کمک میکند.
۳. رفع هیپرپیگمانتاسیون (لکههای تیره)
ترتینوئین برای کاهش لکههای تیره پوست مانند ملاسما و لکههای پیری استفاده میشود. با کمک به بازسازی سریعتر سلولهای پوستی، این کرم میتواند به کاهش رنگدانههای ناخواسته و یکنواختی رنگ پوست کمک کند.
۴. درمان کراتوز پیلاریس
کراتوز پیلاریس (Keratosis Pilaris)، حالتی است که باعث زبری و ناهمواری پوست به ویژه در قسمت بالای بازوها، رانها و گونهها میشود. ترتینوئین میتواند با نرم کردن و از بین بردن سلولهای مرده پوستی به بهبود این وضعیت کمک کند.
۵. درمان استریا (ترکهای پوستی)
ترتینوئین در درمان استریا، که معمولاً به صورت ترکهای پوستی بعد از افزایش یا کاهش وزن شدید یا بارداری ظاهر میشود، موثر است. این کرم میتواند به بهبود ظاهر ترکها و کاهش شدت آنها کمک کند، به ویژه اگر در مراحل اولیه استفاده شود.
۶. مراقبت پس از درمان لیزر و پیلینگ
پس از انجام درمانهای پوستی مانند لیزر یا پیلینگ شیمیایی، ترتینوئین میتواند به بهبود روند بازسازی پوست کمک کند. با تحریک تولید سلولهای جدید و بازسازی سریعتر پوست، زمان بهبودی کاهش مییابد و نتایج بهتری حاصل میشود.
۷. کنترل پوست چرب
ترتینوئین میتواند به تنظیم تولید چربی پوست کمک کند. این امر باعث کاهش چربی اضافی و جلوگیری از انسداد منافذ پوست میشود، که به نوبه خود به کاهش آکنه و بهبود کیفیت پوست کمک میکند.
نکات مهم
- استفاده منظم: برای دستیابی به نتایج مطلوب، استفاده منظم از ترتینوئین ضروری است.
- استفاده از ضدآفتاب: پوست در حین استفاده از ترتینوئین به نور خورشید حساستر میشود، بنابراین استفاده از ضدآفتاب ضروری است.
- شروع با غلظت کم: توصیه میشود که درمان را با غلظت پایینتر شروع کنید و به تدریج میزان آن را افزایش دهید تا پوست به آن عادت کند.
عوارض جانبی کرم ترتینوئین
استفاده از کرم ترتینوئین ممکن است با برخی عوارض جانبی همراه باشد که به دلیل عملکرد فعال آن در بازسازی پوست و تحریک تولید سلولهای جدید رخ میدهد. برخی از عوارض جانبی ترتینوئین شایع هستند و معمولاً در اوایل دوره درمان مشاهده میشوند، در حالی که عوارض دیگری ممکن است کمتر شایع یا شدیدتر باشند. در زیر به توضیح کامل عوارض جانبی ترتینوئین میپردازم:
عوارض جانبی شایع
۱. خشکی و پوسته پوسته شدن
- توضیح: یکی از رایجترین عوارض ترتینوئین خشکی پوست است. این خشکی معمولاً با پوسته پوسته شدن همراه است.
- مراقبت: استفاده از مرطوبکنندههای قوی و مناسب میتواند به کاهش این مشکل کمک کند. استفاده از کرم را به تدریج شروع کنید تا پوست به آن عادت کند.
۲. قرمزی و التهاب
- توضیح: قرمزی و التهاب پوست میتواند در اثر شروع استفاده از ترتینوئین رخ دهد. این حالت ممکن است همراه با سوزش یا خارش باشد.
- مراقبت: کاهش فرکانس استفاده از کرم (مثلاً یک شب در میان) میتواند کمک کند تا پوست به تدریج به دارو عادت کند.
۳. حساسیت به نور
- توضیح: پوست در زمان استفاده از ترتینوئین حساستر به نور خورشید میشود.
- مراقبت: استفاده از ضدآفتاب با SPF بالا و اجتناب از قرار گرفتن طولانی در معرض آفتاب ضروری است.
۴. تشدید آکنه در اوایل درمان
- توضیح: برخی از افراد ممکن است در ابتدای استفاده از ترتینوئین تجربه تشدید آکنه کنند که به دلیل تحریک و بازسازی سریع پوست است.
- مراقبت: این وضعیت معمولاً گذرا است و با ادامه درمان بهبود مییابد.
عوارض جانبی کمتر شایع
۱. ورم و تاول
- توضیح: در موارد نادر، ورم یا تاولهای پوستی میتواند رخ دهد.
- مراقبت: در صورت بروز این عارضه، باید استفاده از کرم را متوقف کرده و با پزشک مشورت کنید.
۲. تغییر رنگ پوست
- توضیح: برخی افراد ممکن است تغییرات رنگی پوستی مانند روشن شدن یا تیره شدن نواحی درمان شده را تجربه کنند.
- مراقبت: این تغییرات معمولاً موقتی هستند. اگر تغییر رنگ پوست شدید یا مداوم باشد، باید با پزشک مشورت کنید.
۳. پوستهریزی شدید یا ترکهای پوستی
- توضیح: در برخی موارد، استفاده نادرست یا بیش از حد از ترتینوئین میتواند به پوستهریزی شدید یا ترکهای پوستی منجر شود.
- مراقبت: کاهش میزان و فرکانس استفاده و استفاده از مرطوبکنندههای قوی میتواند به کاهش این مشکل کمک کند.
عوارض جانبی نادر ولی جدی
۱. واکنشهای آلرژیک
- توضیح: اگرچه نادر است، اما برخی افراد ممکن است واکنشهای آلرژیک شدید مانند کهیر، تورم صورت، لبها یا زبان، و مشکلات تنفسی را تجربه کنند.
- مراقبت: در صورت بروز علائم آلرژیک، باید فوراً استفاده از ترتینوئین را متوقف کرده و به پزشک مراجعه کنید.
۲. تشدید عوارض در زمان استفاده از دیگر داروهای موضعی
- توضیح: استفاده همزمان از دیگر داروهای موضعی قوی یا محصولات حاوی الکل و مواد تحریککننده ممکن است عوارض ترتینوئین را تشدید کند.
- مراقبت: باید از ترکیب ترتینوئین با سایر محصولات پوستی با احتیاط استفاده کنید و با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
راهنماییهای کلی برای کاهش عوارض جانبی
- استفاده تدریجی: برای کاهش عوارض جانبی، بهتر است که از غلظتهای پایینتر شروع کرده و به تدریج میزان و فرکانس استفاده را افزایش دهید.
- مرطوبکننده: استفاده از مرطوبکننده مناسب میتواند به کاهش خشکی و پوسته پوسته شدن کمک کند.
- اجتناب از محصولات تحریککننده: از محصولات حاوی الکل، اسیدها (مثل اسید سالیسیلیک)، و دیگر مواد تحریککننده خودداری کنید.
- مشورت با پزشک: در صورت بروز عوارض شدید یا مداوم، با پزشک مشورت کنید تا روش درمانی را بر اساس نیازهای خاص پوستی شما تنظیم کند.
تداخلات دارویی ترتینوئین
ترتینوئین، به دلیل تأثیرات قوی خود بر روی پوست، ممکن است با برخی داروها و محصولات پوستی دیگر تداخل داشته باشد. این تداخلات میتوانند اثرات دارو را کاهش دهند یا عوارض جانبی آن را افزایش دهند. در زیر به توضیح تداخلات دارویی ترتینوئین پرداختهام:
۱. محصولات موضعی دیگر
A. محصولات ضد آکنه
بنزوئیل پروکساید (Benzoyl Peroxide)
- تداخل: بنزوئیل پروکساید میتواند باعث کاهش اثر ترتینوئین شود. استفاده همزمان ممکن است منجر به خشکی و تحریک شدید پوست شود.
- پیشنهاد: اگر استفاده همزمان ضروری است، آنها را در زمانهای مختلف روز (مثلاً یکی صبح و دیگری شب) استفاده کنید.
آلفا هیدروکسی اسیدها (AHAs) و بتا هیدروکسی اسیدها (BHAs)
- تداخل: این اسیدها میتوانند باعث افزایش خشکی و تحریک پوست شوند.
- پیشنهاد: استفاده همزمان از این اسیدها و ترتینوئین توصیه نمیشود یا باید با احتیاط و تحت نظارت پزشک صورت گیرد.
B. محصولات پوستی با الکل
تونرها و محصولات حاوی الکل
- تداخل: الکل میتواند باعث خشکی و تحریک بیشتر پوست شود.
- پیشنهاد: از استفاده از محصولات حاوی الکل در مناطقی که ترتینوئین مصرف میشود، خودداری کنید.
C. داروهای موضعی با خاصیت لایهبردار
گوگرد (Sulfur)، رزورسینول (Resorcinol)، اسید سالیسیلیک (Salicylic Acid)
- تداخل: این ترکیبات ممکن است باعث افزایش خشکی و تحریک پوست شوند.
- پیشنهاد: از استفاده همزمان با ترتینوئین پرهیز کنید یا با پزشک خود در مورد استفاده مشورت کنید.
۲. محصولات مراقبت از پوست
A. صابونهای قوی و محصولات مراقبت از پوست خشن
صابونهای ضدعفونی کننده و محصولات خشن
- تداخل: این محصولات میتوانند باعث افزایش خشکی و تحریک شوند.
- پیشنهاد: از صابونها و محصولات ملایم و بدون عطر استفاده کنید.
B. محصولات ضد آفتاب
ضد آفتابهای فیزیکی و شیمیایی
- تداخل: ضد آفتابها به خودی خود تداخلی با ترتینوئین ندارند و در واقع استفاده از آنها توصیه میشود.
- پیشنهاد: برای محافظت از پوست حساس شده به وسیله ترتینوئین، حتماً از ضد آفتاب با SPF بالا استفاده کنید.
۳. داروهای سیستمیک
A. مکملهای ویتامین A
ایزوترتینوئین (Isotretinoin) و دیگر مشتقات ویتامین A
- تداخل: استفاده همزمان با ترتینوئین ممکن است باعث افزایش خطر سمیت ویتامین A و عوارض جانبی سیستمیک شود.
- پیشنهاد: از مصرف همزمان پرهیز کنید. همیشه پزشک خود را در مورد هر گونه مکمل ویتامین A یا داروهای سیستمیک آگاه کنید.
B. داروهای حساسیتزا به نور
تتراسایکلینها (Tetracyclines)
- تداخل: این آنتیبیوتیکها میتوانند حساسیت به نور را افزایش دهند که در ترکیب با ترتینوئین میتواند خطر آفتابسوختگی را افزایش دهد.
- پیشنهاد: احتیاط بیشتر در محافظت از پوست در برابر نور خورشید و مشاوره با پزشک ضروری است.
۴. داروهای موضعی درمان بیماریهای پوستی
A. کرمهای استروئیدی
استروئیدهای موضعی
- تداخل: استروئیدها ممکن است اثر ضد التهابی داشته باشند که با اثرات تحریککننده ترتینوئین تداخل میکند.
- پیشنهاد: در مورد استفاده همزمان با پزشک خود مشورت کنید. ممکن است نیاز باشد که استفاده از استروئیدها را به نواحی خاص یا در زمانهای خاصی محدود کنید.
۵. محصولات آرایشی
A. لوازم آرایشی سنگین
کرمهای پایه سنگین و مواد آرایشی مسدود کننده منافذ
- تداخل: استفاده از لوازم آرایشی که منافذ پوست را مسدود میکنند، ممکن است اثرات ترتینوئین را کاهش دهند.
- پیشنهاد: از محصولات آرایشی سبک و غیر کومدوژنیک استفاده کنید.
B. محصولات آرایشی حاوی مواد حساسیتزا
محصولات حاوی عطر و رنگ مصنوعی
- تداخل: این محصولات میتوانند باعث افزایش تحریک و حساسیت پوست شوند.
- پیشنهاد: از محصولات بدون عطر و رنگ مصنوعی استفاده کنید.
راهنماییهای عمومی برای جلوگیری از تداخلات دارویی
-
مشورت با پزشک: همیشه قبل از شروع ترتینوئین، پزشک یا داروساز خود را از دیگر داروها و محصولات پوستی که استفاده میکنید آگاه کنید.
-
مطالعه برچسبها: اطلاعات برچسب محصولات پوستی و داروها را با دقت بخوانید تا از ترکیباتی که ممکن است با ترتینوئین تداخل داشته باشند مطلع شوید.
-
آزمایش حساسیت: قبل از شروع مصرف گسترده، تست حساسیت روی یک ناحیه کوچک از پوست انجام دهید تا از بروز عوارض شدید جلوگیری کنید.
-
محافظت در برابر نور خورشید: همواره از ضد آفتاب استفاده کنید و از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید برای مدت طولانی خودداری کنید.
-
استفاده از مرطوبکنندهها: برای کاهش خشکی و تحریک، از مرطوبکنندههای بدون عطر و مناسب نوع پوست خود استفاده کنید.
اشکال دارویی ترتینوئین
ترتینوئین در اشکال دارویی مختلفی عرضه میشود که هر یک برای موارد مصرف خاصی و بر اساس نوع و حساسیت پوست انتخاب میشوند. این اشکال شامل کرم، ژل، محلول و به صورت خوراکی است. در ادامه، به بررسی انواع اشکال دارویی ترتینوئین و ویژگیهای آنها میپردازم:
۱. کرم ترتینوئین
ویژگیها
- غلظتها: معمولاً در غلظتهای 0.025%، 0.05%، و 0.1% موجود است.
- بافت: کرمها معمولاً حاوی مواد مرطوبکننده هستند که به کاهش خشکی و تحریک پوست کمک میکنند.
- کاربرد: مناسب برای پوستهای خشک یا حساس. برای درمان آکنه، علائم پیری، و لکههای پوستی استفاده میشود.
مزایا
- ملایمتر نسبت به ژل
- کمتر احتمال دارد باعث خشکی و تحریک شدید شود
معایب
- ممکن است روی پوستهای چرب یا مختلط بیش از حد سنگین به نظر برسد
۲. ژل ترتینوئین
ویژگیها
- غلظتها: معمولاً در غلظتهای 0.01%، 0.025%، و 0.05% موجود است.
- بافت: سبکتر و معمولاً بدون مواد مرطوبکننده اضافی.
- کاربرد: مناسب برای پوستهای چرب و مستعد آکنه. بیشتر برای درمان آکنه استفاده میشود.
مزایا
- جذب سریعتر در پوست
- کمتر احتمال دارد باعث ایجاد احساس سنگینی یا چرب روی پوست شود
معایب
- ممکن است باعث خشکی و تحریک بیشتری شود
۳. محلول ترتینوئین
ویژگیها
- غلظتها: کمتر رایج است و معمولاً در غلظتهای 0.05% و 0.1% موجود است.
- بافت: مایع که به سرعت تبخیر میشود و بیشتر در نواحی خاص پوست مورد استفاده قرار میگیرد.
- کاربرد: استفاده در موارد خاص و معمولاً برای نواحی کوچکتر پوست. مناسب برای افراد با پوست چرب.
مزایا
- جذب سریع و بدون احساس سنگینی
- مناسب برای نواحی خاص و کوچک پوست
معایب
- ممکن است باعث خشکی و تحریک شدید شود
۴. میکروسفر ترتینوئین (Microgel یا Microsphere)
ویژگیها
- غلظتها: در غلظتهای 0.04% و 0.1% موجود است.
- بافت: فرمولاسیون میکروسفرها که ترتینوئین را در ذرات کوچک کپسوله کرده و به تدریج آزاد میکند.
- کاربرد: معمولاً برای پوستهای حساس یا کسانی که به دنبال کاهش تحریک پوست هستند.
مزایا
- آزادسازی تدریجی و کاهش تحریک
- مناسب برای افراد با پوست حساس
معایب
- معمولاً گرانتر است
۵. کپسولهای خوراکی ترتینوئین (درمان لوسمی)
ویژگیها
- فرم: کپسولهای خوراکی
- کاربرد: درمان لوسمی پرومیلوسیتیک حاد (APL)
مزایا
- درمان موثر برای نوع خاصی از سرطان خون
معایب
- مصرف خوراکی ترتینوئین برای درمان مشکلات پوستی معمول نیست و باید تحت نظارت پزشک برای موارد خاص مصرف شود
راهنمای انتخاب شکل دارویی ترتینوئین
- نوع پوست: پوستهای خشک یا حساس معمولاً بهتر به کرمها پاسخ میدهند، در حالی که پوستهای چرب ممکن است با ژلها سازگارتر باشند.
- نوع مشکل پوستی: برای آکنه شدید، ژلها معمولاً مؤثرتر هستند. برای مشکلات پیری یا رنگدانهای پوست، کرمها ترجیح داده میشوند.
- سطح تحریکپذیری پوست: اگر پوست حساس است، میکروسفرها یا فرمهای کمتر غلیظ را انتخاب کنید.
- منطقه مصرف: برای مناطق بزرگتر پوست، کرمها یا ژلها مناسب هستند. برای مناطق کوچکتر یا خاص، محلولها میتوانند مناسبتر باشند.
ترتینوئین یک داروی موضعی است که برای مشکلات پوستی مختلف مانند آکنه، پیری پوست، و لکههای پوستی استفاده میشود. مقدار و روش مصرف ترتینوئین باید با دقت تنظیم شود تا از بروز عوارض جانبی جلوگیری شود و بهترین نتایج درمانی حاصل گردد. در زیر، راهنمای کاملی برای مقدار و روش مصرف ترتینوئین آورده شده است:
۱. مقدار مصرف ترتینوئین
A. برای درمان آکنه- شروع با غلظت پایین: اغلب از غلظتهای پایینتر (0.025% یا 0.05%) شروع میشود.
- میزان مصرف: معمولاً به اندازه یک نخود یا کمتر از آن (به اندازه یک نخود یا یک لوبیا) استفاده میشود.
- فرکانس مصرف: یک بار در روز، ترجیحاً در شب.
- افزایش تدریجی: اگر پوست به خوبی تحمل کند، میتوان به تدریج به غلظتهای بالاتر (0.1%) افزایش داد.
- غلظت توصیه شده: معمولاً غلظتهای 0.05% یا 0.1% استفاده میشود.
- میزان مصرف: به اندازه یک نخود یا کمتر.
- فرکانس مصرف: یک بار در شب.
- افزایش تدریجی: در صورت نیاز، پس از ارزیابی تحمل پوست، میتوان مقدار و فرکانس را افزایش داد.
- غلظت و مقدار: بسته به مشکل پوستی، پزشک میتواند غلظت و مقدار مناسب را تعیین کند.
۲. روش مصرف ترتینوئین
A. آمادهسازی پوست- شستشوی صورت: صورت خود را با یک شوینده ملایم و آب گرم بشویید تا از آلودگی و چربیهای اضافی پاک شود.
- خشک کردن: صورت را به آرامی خشک کنید و اجازه دهید پوست حداقل 20-30 دقیقه قبل از استفاده از ترتینوئین خشک شود (برای جلوگیری از تحریک).
- مقدار مناسب: مقدار کمی از کرم یا ژل (اندازه یک نخود) را روی انگشت بگذارید.
- نحوه اعمال: ترتینوئین را به صورت نقطهای بر روی نواحی مورد نظر صورت بمالید (پیشانی، گونهها، چانه و بینی) و به آرامی آن را با حرکات دایرهای ماساژ دهید تا کاملاً جذب شود.
- اجتناب از نواحی حساس: از اعمال ترتینوئین به نواحی حساس مثل دور چشمها، گوشههای دهان، و نواحی با بریدگی یا زخم خودداری کنید.
- اجتناب از مرطوبکنندههای فوری: بلافاصله بعد از استفاده از ترتینوئین از مرطوبکنندهها استفاده نکنید. اجازه دهید ترتینوئین 20-30 دقیقه جذب شود، سپس از مرطوبکنندههای مناسب استفاده کنید.
- استفاده از ضد آفتاب: در روز بعد، از ضد آفتاب با SPF بالا استفاده کنید و از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید برای مدت طولانی خودداری کنید.
۳. توصیههای ویژه
A. شروع تدریجی- شروع با غلظت پایین: بهتر است با غلظتهای پایینتر شروع کنید تا پوست به دارو عادت کند.
- افزایش تدریجی فرکانس: ممکن است در ابتدا ترتینوئین را یک شب در میان استفاده کنید و پس از اطمینان از تحمل پوست، به استفاده روزانه تغییر دهید.
- محصولات ملایم: از محصولات مراقبت از پوست ملایم و بدون عطر استفاده کنید تا از تحریک جلوگیری شود.
- اجتناب از اسکرابها: از استفاده از اسکرابهای خشن یا محصولات لایهبردار دیگر به همراه ترتینوئین خودداری کنید.
- خشکی و پوستهریزی: این علائم ممکن است در اوایل درمان ظاهر شوند و با گذشت زمان کاهش یابند.
- قرمزی و التهاب: اگر قرمزی و التهاب شدید یا مداوم بود، مصرف ترتینوئین را کاهش دهید یا موقتاً متوقف کنید و با پزشک مشورت کنید.
- استفاده منظم: برای دستیابی به نتایج مطلوب، مصرف ترتینوئین باید منظم باشد. ممکن است چندین هفته یا ماه طول بکشد تا بهبود قابل توجهی مشاهده شود.
- مصرف طولانیمدت: حتی پس از بهبود اولیه، استفاده منظم برای حفظ نتایج توصیه میشود.
موارد منع مصرف کرم ترتینوئین
کرم ترتینوئین، به دلیل ماهیت قوی و اثرات خاص خود بر روی پوست، در برخی شرایط و برای برخی افراد منع مصرف دارد. استفاده نامناسب از ترتینوئین میتواند منجر به بروز عوارض جانبی شدید یا تشدید مشکلات پوستی شود. در زیر به موارد منع مصرف ترتینوئین و توصیههای مربوط به این شرایط پرداختهام:
۱. بارداری و شیردهی
A. بارداری- دلیل منع: ترتینوئین میتواند برای جنین مضر باشد و خطر نقصهای مادرزادی را افزایش دهد.
- پیشنهاد: زنان باردار یا زنانی که قصد بارداری دارند، باید از مصرف ترتینوئین خودداری کنند.
- دلیل منع: اطلاعات محدودی در مورد ترشح ترتینوئین در شیر مادر وجود دارد. احتمال جذب دارو توسط نوزاد وجود دارد.
- پیشنهاد: استفاده از ترتینوئین در دوران شیردهی باید تنها تحت نظارت و توصیه پزشک انجام شود.
۲. شرایط پوستی خاص
A. اگزما (Eczema)- دلیل منع: ترتینوئین میتواند تحریک و خشکی پوست را تشدید کند و وضعیت اگزما را بدتر کند.
- پیشنهاد: افراد مبتلا به اگزما باید از مصرف ترتینوئین خودداری کنند یا با مشورت پزشک اقدام کنند.
- دلیل منع: پوست آفتابسوخته حساس است و استفاده از ترتینوئین میتواند باعث تحریک و تشدید سوختگی شود.
- پیشنهاد: تا زمان بهبود کامل آفتابسوختگی از مصرف ترتینوئین خودداری کنید.
- دلیل منع: ترتینوئین میتواند قرمزی و تحریک پوست ناشی از روزاسه را تشدید کند.
- پیشنهاد: افراد مبتلا به روزاسه باید از مصرف ترتینوئین خودداری کنند یا تنها تحت نظارت پزشک مصرف کنند.
- دلیل منع: ترتینوئین میتواند باعث تحریک و تشدید علائم پسوریازیس شود.
- پیشنهاد: افراد مبتلا به پسوریازیس باید از مصرف ترتینوئین خودداری کنند یا با مشورت پزشک اقدام کنند.
- دلیل منع: ترتینوئین نباید روی پوست آسیبدیده یا دارای زخم باز استفاده شود، زیرا میتواند باعث تحریک بیشتر شود.
- پیشنهاد: از مصرف ترتینوئین بر روی زخمها یا بریدگیها تا زمان بهبود کامل خودداری کنید.
۳. شرایط پزشکی خاص
A. آلرژی به ترتینوئین یا مواد دیگر در کرم- دلیل منع: اگر فرد به ترتینوئین یا هر یک از ترکیبات موجود در کرم آلرژی دارد، مصرف میتواند باعث واکنشهای آلرژیک شدید شود.
- پیشنهاد: قبل از استفاده از ترتینوئین، مواد تشکیلدهنده کرم را بررسی کنید و در صورت حساسیت به هر یک از آنها، از مصرف خودداری کنید.
- دلیل منع: ترتینوئین میتواند حساسیت به نور را افزایش دهد که ممکن است در افراد دارای حساسیت شدید به نور مشکلات جدی ایجاد کند.
- پیشنهاد: در صورت داشتن حساسیت شدید به نور، باید از مصرف ترتینوئین خودداری کنید.
۴. تداخل با درمانهای پوستی دیگر
A. درمانهای موضعی با اثرات مشابه- دلیل منع: استفاده همزمان از درمانهای موضعی مشابه مانند دیگر رتینوئیدها، اسیدها و محصولات قوی میتواند باعث خشکی و تحریک بیش از حد پوست شود.
- پیشنهاد: از استفاده همزمان از درمانهای مشابه خودداری کنید یا با مشورت پزشک مصرف کنید.
- دلیل منع: استفاده از ترتینوئین همراه با محصولات حاوی الکل یا مواد خشککننده دیگر میتواند خشکی و تحریک پوست را افزایش دهد.
- پیشنهاد: از محصولات ملایم و بدون الکل استفاده کنید.
۵. احتیاط در کودکان
A. کودکان و نوجوانان- دلیل منع: ایمنی و اثربخشی ترتینوئین در کودکان کمتر از 12 سال به خوبی اثبات نشده است.
- پیشنهاد: استفاده از ترتینوئین در کودکان باید تنها تحت نظارت پزشک انجام شود.
۶. نکات ایمنی کلی
A. محافظت در برابر نور خورشید- دلیل منع: استفاده از ترتینوئین باعث افزایش حساسیت به نور خورشید میشود، که میتواند منجر به آفتابسوختگی و آسیب بیشتر به پوست شود.
- پیشنهاد: استفاده منظم از ضد آفتاب با SPF بالا و اجتناب از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید برای مدت طولانی ضروری است.
- دلیل منع: استفاده از ترتینوئین در نواحی حساس مانند دور چشمها و لبها میتواند باعث تحریک شدید شود.
- پیشنهاد: ترتینوئین را به دقت به نواحی مورد نظر بمالید و از تماس با نواحی حساس خودداری کنید. /ق
درج نظر