سنگ کلیه توده‌های سختی از مواد معدنی و نمک هستند که در داخل کلیه‌ها شکل می‌گیرند. این رسوبات سخت می‌توانند از جنس کلسیم، اسید اوریک، استروویت یا سیستین باشند. سنگ کلیه میتواند در هر بخشی از دستگاه ادراری، از کلیه‌ها تا مثانه، ایجاد شود.
فهرست مطلب
- سنگ کلیه چیست؟
- علل سنگ کلیه:
- علائم سنگ کلیه:
- تشخیص سنگ کلیه:
- درمان سنگ کلیه:
- پیشگیری از سنگ کلیه:
- نشانه های سنگ کلیه
- علت ابتلا به سنگ کلیه
- انواع سنگ کلیه
- سنگ های کلسیم
- سنگ های اسید اوریک
- سنگ های استروویت
- سنگ های سیستین
- سنگ های اسید اوریک
- راه های درمان سنگ کلیه
- نقش رژیم غذایی در پیشگیری و درمان سنگ کلیه
سنگ کلیه چیست؟
سنگ کلیه توده‌های سختی از مواد معدنی و نمک هستند که در داخل کلیه‌ها شکل می‌گیرند. این رسوبات سخت می‌توانند از جنس کلسیم، اسید اوریک، استروویت یا سیستین باشند.
سنگ کلیه میتواند در هر بخشی از دستگاه ادراری، از کلیه‌ها تا مثانه، ایجاد شود.
علل سنگ کلیه:
- کمبود مایعات: کمبود آب بدن، ادرار را غلیظ‌تر می‌کند و احتمال تشکیل سنگ را افزایش می‌دهد.
- رژیم غذایی: مصرف زیاد غذاهای حاوی اگزالات، کلسیم، سدیم و اسید اوریک میتواند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد.
- شرایط پزشکی: برخی از شرایط پزشکی، مانند چاقی، فشار خون بالا، دیابت و نقرس، می‌توانند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهند.
- سابقه خانوادگی: اگر سابقه خانوادگی سنگ کلیه دارید، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آن هستید.
علائم سنگ کلیه:
- درد شدید و ناگهانی در پهلو یا پشت، که ممکن است به شکم یا کشاله ران نیز تیر بکشد.
- سوزش ادرار
- ادرار صورتی، قرمز یا قهوه‌ای
- حالت تهوع و استفراغ
- نیاز مکرر به دفع ادرار
- افزایش تعداد دفعات دفع ادرار در شب
- تب و لرز در صورت وجود عفونت
تشخیص سنگ کلیه:
- معاینه فیزیکی: پزشک ناحیه شکم و پهلو را برای بررسی درد و حساسیت معاینه می‌کند.
- آزمایش ادرار: آزمایش ادرار میتواند وجود خون، کریستال‌ها یا سلول‌های سفید خون در ادرار را نشان دهد که ممکن است حاکی از سنگ کلیه باشد.
- تصویربرداری: از آزمایش‌هایی مانند سونوگرافی، سی‌تی‌اسکن یا اسکن اشعه ایکس برای مشاهده سنگ کلیه و محل دقیق آن استفاده میشود.
درمان سنگ کلیه:
- نوشیدن مایعات: نوشیدن زیاد آب میتواند به دفع سنگ کوچک از طریق ادرار کمک کند.
- داروها: داروهایی برای تسکین درد، شل کردن عضلات حالب و کمک به دفع سنگ تجویز میشود.
- روش‌های درمانی: در صورت عدم دفع سنگ با دارو، ممکن است از روش‌های درمانی مانند سنگ‌شکنی با امواج شوک، نفرولیتوتومی از راه پوست (PCNL) یا عمل جراحی برای برداشتن سنگ استفاده شود.
پیشگیری از سنگ کلیه:
- نوشیدن مایعات زیاد: روزانه ۸ تا ۱۰ لیوان آب یا مایعات دیگر بنوشید.
- رژیم غذایی سالم: مصرف غذاهای کم اگزالات، کلسیم، سدیم و اسید اوریک را محدود کنید.
- کاهش وزن: اگر چاق هستید، با مشورت پزشک وزن خود را کم کنید.
- کنترل شرایط پزشکی: شرایط پزشکی مانند فشار خون بالا، دیابت و نقرس را به درستی کنترل کنید.
نشانه های سنگ کلیه
نشانه‌های سنگ کلیه میتواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، اما برخی از علائم شایع عبارتند از:
درد شدید: درد ناشی از سنگ کلیه اغلب به عنوان یک درد تیز و ناگهانی در پهلو یا پشت توصیف میشود. این درد ممکن است به شکم یا کشاله ران نیز تیر بکشد. درد میتواند به صورت موج‌دار باشد و شدت آن در نوسان باشد.
سوزش ادرار: هنگام عبور سنگ از مجرای ادراری، ممکن است احساس سوزش یا درد هنگام ادرار داشته باشید.
ادرار خونی: وجود خون در ادرار یکی دیگر از علائم شایع سنگ کلیه است. خون ممکن است قرمز، صورتی یا قهوه‌ای باشد.
تکرر ادرار: ممکن است احساس نیاز به دفع ادرار مکرر داشته باشید، حتی اگر مقدار کمی ادرار دفع می‌کنید.
حالت تهوع و استفراغ: درد شدید ناشی از سنگ کلیه گاهی اوقات میتواند باعث حالت تهوع و استفراغ شود.
تب و لرز: اگر سنگ کلیه باعث عفونت کلیه شود، ممکن است تب و لرز داشته باشید.
علائم دیگر: برخی از افراد ممکن است علائم دیگری مانند درد در ناحیه لگن، افزایش حساسیت به لمس در ناحیه شکم یا احساس نیاز به دفع مداوم ادرار داشته باشند.
علت ابتلا به سنگ کلیه
سنگ کلیه توده‌های سختی از مواد معدنی و نمک هستند که در داخل کلیه‌ها تشکیل می‌شوند. این رسوبات سخت می‌توانند از جنس کلسیم، اسید اوریک، استروویت یا سیستین باشند.
علل مختلفی برای تشکیل سنگ کلیه وجود دارد، از جمله:
- کمبود مایعات: کمبود آب بدن، ادرار را غلیظ‌تر می‌کند و احتمال تشکیل سنگ را افزایش می‌دهد. نوشیدن ۸ تا ۱۰ لیوان آب یا مایعات دیگر در روز میتواند به کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه کمک کند.
- رژیم غذایی: مصرف زیاد غذاهای حاوی اگزالات، کلسیم، سدیم و اسید اوریک میتواند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد.
- اگزالات: غذاهای سرشار از اگزالات عبارتند از اسفناج، چغندر، شکلات، آجیل و دانه‌ها.
- کلسیم: غذاهای سرشار از کلسیم عبارتند از لبنیات، سبزیجات برگدار و غذاهای غنی شده با کلسیم.
- سدیم: غذاهای سرشار از سدیم عبارتند از غذاهای فرآوری شده، غذاهای رستورانی و غذاهای شور.
- اسید اوریک: غذاهای سرشار از اسید اوریک عبارتند از گوشت قرمز، اندام‌های داخلی، غذاهای دریایی و نوشیدنی‌های شیرین.
- شرایط پزشکی: برخی از شرایط پزشکی، مانند چاقی، فشار خون بالا، دیابت و نقرس، می‌توانند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهند.
- سابقه خانوادگی: اگر سابقه خانوادگی سنگ کلیه دارید، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آن هستید.
- داروها: مصرف برخی از داروها، مانند داروهای دیورتیک و داروهای ضد تشنج، میتواند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد.
عوامل دیگری که ممکن است در تشکیل سنگ کلیه نقش داشته باشند عبارتند از:
- عفونت‌های دستگاه ادراری: عفونت‌های مکرر ادراری (UTIs) می‌توانند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهند.
- جراحی‌های گوارشی: برخی از جراحی‌های گوارشی، مانند جراحی بای‌پس معده، می‌توانند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهند.
- برخی بیماری‌های خاص: برخی از بیماری‌های خاص، مانند بیماری التهابی روده (IBD) و هیپرپاراتیروئیدیسم، می‌توانند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهند.
انواع سنگ کلیه
پنج نوع اصلی سنگ کلیه وجود دارد:
- سنگ های کلسیم:این شایع ترین نوع سنگ کلیه است و از کلسیم اگزالات یا کلسیم فسفات تشکیل شده است.
- سنگ های اسید اوریک:این سنگ ها از اسید اوریک ساخته شده اند. ، که محصول جانبی تجزیه پروتئین است.
- سنگ های استروویت:این سنگ ها از منیزیم آمونیوم فسفات تشکیل شده اند و معمولاً در افراد مبتلا به عفونت دستگاه ادراری ایجاد می شوند.
- سنگ های سیستین:این سنگ ها از سیستین، یک اسید آمینه ساخته شده اند. آنها معمولاً در افراد مبتلا به اختلال ژنتیکی به نام سیستئینوری ایجاد می شوند.
- سنگ های اسید اوریک:این سنگ ها از اسید اوریک ساخته شده اند، که محصول جانبی تجزیه پروتئین است. .
نوع سنگ کلیه ای که دارید به عوامل مختلفی از جمله رژیم غذایی، شرایط پزشکی و سابقه خانوادگی شما بستگی دارد.
تشخیص نوع سنگ کلیه مهم است زیرا نوع درمان به نوع سنگ بستگی دارد. به عنوان مثال، داروهای مختلفی برای حل کردن انواع مختلف سنگ کلیه استفاده می شود.
اگر سنگ کلیه دارید، مهم است که با پزشک خود در مورد نوع سنگ و بهترین روش درمان صحبت کنید.
سنگ های کلسیم
سنگ‌های کلسیم شایع‌ترین نوع سنگ کلیه هستند و حدود 80 درصد از تمام سنگ‌های کلیه را تشکیل می‌دهند. این سنگ‌ها از دو ماده اصلی تشکیل می‌شوند:
- کلسیم اگزالات: این ماده زمانی تشکیل میشود که کلسیم با اگزالات، ماده‌ای که در بسیاری از غذاها و همچنین در بدن شما یافت میشود، ترکیب میشود.
- کلسیم فسفات: این ماده زمانی تشکیل میشود که کلسیم با فسفات، ماده‌ای که در استخوان‌ها و دندان‌های شما یافت میشود، ترکیب میشود.
علل سنگ‌های کلسیم:
- کمبود مایعات: نوشیدن آب کافی به شستشوی مواد معدنی و نمک از کلیه‌ها و کمک به جلوگیری از تشکیل سنگ کمک می‌کند.
- رژیم غذایی: مصرف زیاد غذاهای حاوی اگزالات، کلسیم، سدیم و اسید اوریک میتواند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد.
- شرایط پزشکی: برخی از شرایط پزشکی، مانند چاقی، فشار خون بالا، دیابت و نقرس، می‌توانند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهند.
- سابقه خانوادگی: اگر سابقه خانوادگی سنگ کلیه دارید، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آن هستید.
- داروها: مصرف برخی از داروها، مانند داروهای دیورتیک و داروهای ضد تشنج، میتواند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد.
علائم سنگ‌های کلسیم:
علائم سنگ‌های کلسیم مشابه سایر انواع سنگ کلیه است و میتواند شامل موارد زیر باشد:
- درد شدید در پهلو یا پشت
- سوزش ادرار
- ادرار خونی
- حالت تهوع و استفراغ
- نیاز مکرر به دفع ادرار
- افزایش تعداد دفعات دفع ادرار در شب
- تب و لرز در صورت وجود عفونت
تشخیص سنگ‌های کلسیم:
پزشک شما برای تشخیص سنگ کلیه از معاینه فیزیکی، آزمایش ادرار و تصویربرداری استفاده می‌کند. تصویربرداری ممکن است شامل سونوگرافی، CT اسکن یا اشعه ایکس باشد.
درمان سنگ‌های کلسیم:
درمان سنگ‌های کلسیم به اندازه و محل سنگ بستگی دارد. سنگ‌های کوچک ممکن است به تنهایی از طریق ادرار دفع شوند. در موارد دیگر، ممکن است برای شکستن یا برداشتن سنگ به دارو یا روش‌های درمانی نیاز باشد.
پیشگیری از سنگ‌های کلسیم:
می‌توانید با اقداماتی برای کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه، از جمله:
- نوشیدن آب کافی: روزانه 8 تا 10 لیوان آب یا مایعات دیگر بنوشید.
- رژیم غذایی سالم: مصرف غذاهای کم اگزالات، کلسیم، سدیم و اسید اوریک را محدود کنید.
- کاهش وزن: اگر چاق هستید، با مشورت پزشک وزن خود را کم کنید.
- کنترل شرایط پزشکی: شرایط پزشکی مانند فشار خون بالا، دیابت و نقرس را به درستی کنترل کنید.
- مصرف داروهای تجویز شده: اگر داروهایی برای جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه مصرف می‌کنید، حتماً طبق دستور پزشک آنها را مصرف کنید.
سنگ های اسید اوریک
سنگ های اسید اوریک نوعی از سنگ کلیه هستند که از اسید اوریک، محصول جانبی تجزیه پروتئین در بدن، تشکیل می شوند. این سنگ ها دومین نوع شایع سنگ کلیه هستند و حدود 10 تا 20 درصد از تمام موارد را تشکیل می دهند.
علل سنگ های اسید اوریک:
- افزایش اسید اوریک در ادرار: این امر می تواند به دلیل عوامل مختلفی از جمله رژیم غذایی سرشار از پورین، چاقی، فشار خون بالا، دیابت، مصرف زیاد الکل و برخی از شرایط پزشکی مانند نقرس رخ دهد.
- کمبود مایعات: نوشیدن آب کافی به شستشوی اسید اوریک از کلیه ها و کمک به جلوگیری از تشکیل سنگ کمک می کند.
- اسیدیته ادرار: ادرار اسیدی بیشتر احتمال تشکیل سنگ های اسید اوریک را دارد.
علائم سنگ های اسید اوریک:
علائم سنگ های اسید اوریک مشابه سایر انواع سنگ کلیه است و می تواند شامل موارد زیر باشد:
- درد شدید در پهلو یا پشت
- سوزش ادرار
- ادرار خونی
- حالت تهوع و استفراغ
- نیاز مکرر به دفع ادرار
- افزایش تعداد دفعات دفع ادرار در شب
- تب و لرز در صورت وجود عفونت
تشخیص سنگ های اسید اوریک:
پزشک شما برای تشخیص سنگ کلیه از معاینه فیزیکی، آزمایش ادرار و تصویربرداری استفاده می کند. تصویربرداری ممکن است شامل سونوگرافی، CT اسکن یا اشعه ایکس باشد.
درمان سنگ های اسید اوریک:
درمان سنگ های اسید اوریک به اندازه و محل سنگ بستگی دارد. سنگ های کوچک ممکن است به تنهایی از طریق ادرار دفع شوند. در موارد دیگر، ممکن است برای حل کردن یا شکستن سنگ به دارو یا روش های درمانی نیاز باشد.
پیشگیری از سنگ های اسید اوریک:
می توانید با اقداماتی برای کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه، از جمله:
- کاهش مصرف پورین: غذاهای سرشار از پورین عبارتند از گوشت قرمز، اندام های داخلی، غذاهای دریایی، حبوبات، آبجو و نوشیدنی های شیرین.
- نوشیدن آب کافی: روزانه 8 تا 10 لیوان آب یا مایعات دیگر بنوشید.
- حفظ وزن سالم: اگر چاق هستید، با مشورت پزشک وزن خود را کم کنید.
- کنترل شرایط پزشکی: شرایط پزشکی مانند فشار خون بالا، دیابت و نقرس را به درستی کنترل کنید.
- مصرف داروهای تجویز شده: اگر داروهایی برای جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه مصرف می کنید، حتماً طبق دستور پزشک آنها را مصرف کنید.
سنگ های استروویت
سنگ های استروویت نوعی از سنگ کلیه هستند که از منیزیم آمونیوم فسفات تشکیل می شوند. این سنگ ها سومین نوع شایع سنگ کلیه هستند و حدود 5 تا 10 درصد از تمام موارد را تشکیل می دهند.
علل سنگ های استروویت:
- عفونت ادراری: عفونت های مکرر دستگاه ادراری (UTIs) شایع ترین علت سنگ های استروویت هستند. باکتری ها اوره را در ادرار تجزیه می کنند و به تولید آمونیاک کمک می کنند. آمونیاک با منیزیم و فسفات ترکیب می شود و سنگ های استروویت را تشکیل می دهد.
- pH ادرار قلیایی: ادرار قلیایی بیشتر احتمال تشکیل سنگ های استروویت را دارد.
- سابقه خانوادگی: اگر سابقه خانوادگی سنگ های استروویت دارید، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آن هستید.
علائم سنگ های استروویت:
علائم سنگ های استروویت مشابه سایر انواع سنگ کلیه است و می تواند شامل موارد زیر باشد:
- درد شدید در پهلو یا پشت
- سوزش ادرار
- ادرار خونی
- بوی بد ادرار
- حالت تهوع و استفراغ
- نیاز مکرر به دفع ادرار
- افزایش تعداد دفعات دفع ادرار در شب
- تب و لرز در صورت وجود عفونت
تشخیص سنگ های استروویت:
پزشک شما برای تشخیص سنگ کلیه از معاینه فیزیکی، آزمایش ادرار و تصویربرداری استفاده می کند. تصویربرداری ممکن است شامل سونوگرافی، CT اسکن یا اشعه ایکس باشد.
درمان سنگ های استروویت:
درمان سنگ های استروویت به اندازه و محل سنگ بستگی دارد. سنگ های کوچک ممکن است به تنهایی از طریق ادرار دفع شوند. در موارد دیگر، ممکن است برای حل کردن یا شکستن سنگ به دارو یا روش های درمانی نیاز باشد.
پیشگیری از سنگ های استروویت:
می توانید با اقداماتی برای کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه، از جمله:
- درمان عفونت های ادراری به سرعت: اگر دچار عفونت ادراری هستید، حتماً طبق دستور پزشک آنتی بیوتیک مصرف کنید.
- نوشیدن آب کافی: روزانه 8 تا 10 لیوان آب یا مایعات دیگر بنوشید.
- کاهش مصرف غذاهای اسیدی: غذاهای اسیدی مانند گوشت قرمز، مرغ، ماهی، تخم مرغ و پنیر ممکن است خطر ابتلا به سنگ های استروویت را افزایش دهند.
- مصرف داروهای تجویز شده: اگر داروهایی برای جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه مصرف می کنید، حتماً طبق دستور پزشک آنها را مصرف کنید.
سنگ های سیستین
سنگ های سیستین نوعی از سنگ کلیه هستند که از اسید آمینه سیستین تشکیل می شوند. این سنگ ها نادر هستند و فقط حدود 1 تا 2 درصد از تمام موارد سنگ کلیه را تشکیل می دهند.
علل سنگ های سیستین:
- سیستینوری: این یک اختلال ژنتیکی نادر است که باعث می شود بدن سیستین زیادی تولید کند و از طریق ادرار دفع کند. سیستین در ادرار می تواند متبلور شود و سنگ تشکیل دهد.
- کمبود آب: نوشیدن آب کافی به شستشوی سیستین از کلیه ها و کمک به جلوگیری از تشکیل سنگ کمک می کند.
- pH ادرار اسیدی: ادرار اسیدی بیشتر احتمال تشکیل سنگ های سیستین را دارد.
علائم سنگ های سیستین:
علائم سنگ های سیستین مشابه سایر انواع سنگ کلیه است و می تواند شامل موارد زیر باشد:
- درد شدید در پهلو یا پشت
- سوزش ادرار
- ادرار خونی
- بوی بد ادرار
- حالت تهوع و استفراغ
- نیاز مکرر به دفع ادرار
- افزایش تعداد دفعات دفع ادرار در شب
- تب و لرز در صورت وجود عفونت
تشخیص سنگ های سیستین:
پزشک شما برای تشخیص سنگ کلیه از معاینه فیزیکی، آزمایش ادرار و تصویربرداری استفاده می کند. تصویربرداری ممکن است شامل سونوگرافی، CT اسکن یا اشعه ایکس باشد.
درمان سنگ های سیستین:
درمان سنگ های سیستین به اندازه و محل سنگ بستگی دارد. سنگ های کوچک ممکن است به تنهایی از طریق ادرار دفع شوند. در موارد دیگر، ممکن است برای حل کردن یا شکستن سنگ به دارو یا روش های درمانی نیاز باشد.
پیشگیری از سنگ های سیستین:
اگر سیستینوری دارید، پزشک شما در مورد بهترین راه های پیشگیری از تشکیل سنگ با شما صحبت خواهد کرد. این ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- نوشیدن آب کافی: روزانه 8 تا 10 لیوان آب یا مایعات دیگر بنوشید.
- مصرف داروهای قلیایی کننده ادرار: این داروها می توانند pH ادرار را افزایش دهند و به جلوگیری از تشکیل سنگ کمک کنند.
- مصرف داروهای تیول: این داروها به سیستین متصل می شوند و به جلوگیری از تشکیل سنگ کمک می کنند.
- جراحی: در برخی موارد، ممکن است برای جلوگیری از تشکیل سنگ به جراحی نیاز باشد.
سنگ های اسید اوریک
سنگ های اسید اوریک نوعی از سنگ کلیه هستند که از اسید اوریک، محصول جانبی تجزیه پروتئین در بدن، تشکیل می شوند. این سنگ ها دومین نوع شایع سنگ کلیه هستند و حدود 10 تا 20 درصد از تمام موارد را تشکیل می دهند.
علل سنگ های اسید اوریک:
- افزایش اسید اوریک در ادرار: این امر می تواند به دلیل عوامل مختلفی از جمله رژیم غذایی سرشار از پورین، چاقی، فشار خون بالا، دیابت، مصرف زیاد الکل و برخی از شرایط پزشکی مانند نقرس رخ دهد.
- کمبود مایعات: نوشیدن آب کافی به شستشوی اسید اوریک از کلیه ها و کمک به جلوگیری از تشکیل سنگ کمک می کند.
- اسیدیته ادرار: ادرار اسیدی بیشتر احتمال تشکیل سنگ های اسید اوریک را دارد.
علائم سنگ های اسید اوریک:
علائم سنگ های اسید اوریک مشابه سایر انواع سنگ کلیه است و می تواند شامل موارد زیر باشد:
- درد شدید در پهلو یا پشت
- سوزش ادرار
- ادرار خونی
- حالت تهوع و استفراغ
- نیاز مکرر به دفع ادرار
- افزایش تعداد دفعات دفع ادرار در شب
- تب و لرز در صورت وجود عفونت
تشخیص سنگ های اسید اوریک:
پزشک شما برای تشخیص سنگ کلیه از معاینه فیزیکی، آزمایش ادرار و تصویربرداری استفاده می کند. تصویربرداری ممکن است شامل سونوگرافی، CT اسکن یا اشعه ایکس باشد.
درمان سنگ های اسید اوریک:
درمان سنگ های اسید اوریک به اندازه و محل سنگ بستگی دارد. سنگ های کوچک ممکن است به تنهایی از طریق ادرار دفع شوند. در موارد دیگر، ممکن است برای حل کردن یا شکستن سنگ به دارو یا روش های درمانی نیاز باشد.
پیشگیری از سنگ های اسید اوریک:
می توانید با اقداماتی برای کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه، از جمله:
- کاهش مصرف پورین: غذاهای سرشار از پورین عبارتند از گوشت قرمز، اندام های داخلی، غذاهای دریایی، حبوبات، آبجو و نوشیدنی های شیرین.
- نوشیدن آب کافی: روزانه 8 تا 10 لیوان آب یا مایعات دیگر بنوشید.
- حفظ وزن سالم: اگر چاق هستید، با مشورت پزشک وزن خود را کم کنید.
- کنترل شرایط پزشکی: شرایط پزشکی مانند فشار خون بالا، دیابت و نقرس را به درستی کنترل کنید.
- مصرف داروهای تجویز شده: اگر داروهایی برای جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه مصرف می کنید، حتماً طبق دستور پزشک آنها را مصرف کنید.
سنگ کلیه توده‌های سختی هستند که در کلیه‌ها تشکیل می‌شوند و می‌توانند بسیار دردناک باشند. انواع مختلفی از سنگ کلیه وجود دارد و هر نوع علل و عوامل خطر خاص خود را دارد.
با انجام برخی اقدامات ساده می توانید خطر ابتلا به سنگ کلیه را به طور قابل توجهی کاهش دهید:
- نوشیدن آب کافی:
نوشیدن آب کافی به شستشوی مواد معدنی و نمک از کلیه ها و کمک به جلوگیری از تشکیل سنگ کمک می کند. اکثر افراد سالم باید روزانه حدود 8 تا 10 لیوان آب یا مایعات دیگر بنوشند. اگر در آب و هوای گرم زندگی می کنید یا زیاد ورزش می کنید، ممکن است به آب بیشتری نیاز داشته باشید.
- رژیم غذایی سالم:
رژیم غذایی شما نقش مهمی در ابتلا به سنگ کلیه دارد. از مصرف غذاهای پر اگزالات، کلسیم، سدیم و اسید اوریک خودداری کنید. این غذاها عبارتند از:
- اگزالات: اسفناج، چغندر، بادام، شکلات و سبوس گندم
- کلسیم: لبنیات، غذاهای دریایی و سبزیجات برگ دار
- سدیم: غذاهای فرآوری شده، غذاهای رستورانی و نمک
- اسید اوریک: گوشت قرمز، اندام های داخلی، غذاهای دریایی، حبوبات، آبجو و نوشیدنی های شیرین
- حفظ وزن سالم:
چاقی یک عامل خطر برای ابتلا به سنگ کلیه است. اگر اضافه وزن دارید یا چاق هستید، کاهش وزن حتی به مقدار کم می تواند به کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه کمک کند.
- کنترل شرایط پزشکی:
برخی از شرایط پزشکی مانند فشار خون بالا، دیابت و نقرس می تواند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد. اگر یکی از این شرایط را دارید، مهم است که آن را به درستی با پزشک خود کنترل کنید.
- مصرف داروهای تجویز شده:
اگر در گذشته سنگ کلیه داشته اید، پزشک شما ممکن است داروهایی برای جلوگیری از تشکیل سنگ جدید تجویز کند. این داروها ممکن است شامل داروهای ادرار آور، داروهای کاهنده اسید اوریک یا داروهای متصل کننده به کلسیم باشد.
- سایر نکات:
- از مصرف زیاد الکل خودداری کنید.
- کافئین را در حد اعتدال مصرف کنید.
- آب میوه زیاد ننوشید.
- اگر سابقه خانوادگی سنگ کلیه دارید، با پزشک خود در مورد خطر ابتلا به خود صحبت کنید.
راه های درمان سنگ کلیه
درمان سنگ کلیه به اندازه، محل و نوع سنگ بستگی دارد. در اینجا چند روش درمانی رایج آورده شده است:
- دفع خود به خود:
سنگ های کوچک (کوچکتر از 5 میلی متر) اغلب به تنهایی از طریق ادرار دفع می شوند. در این موارد، پزشک ممکن است به شما توصیه کند که مایعات زیادی بنوشید و داروهای مسکن بدون نسخه مصرف کنید تا درد را کنترل کنید.
- داروها:
داروهای مختلفی می توانند برای کمک به حل کردن یا شکستن سنگ های کلیه استفاده شوند. این داروها به صورت خوراکی یا داخل وریدی تجویز می شوند. نوع داروی تجویز شده به نوع سنگ کلیه بستگی دارد.
- لیتوتریپسی:
لیتوتریپسی یک روش درمانی غیر تهاجمی است که از امواج صوتی برای شکستن سنگ های کلیه به قطعات کوچکتر استفاده می کند که به راحتی می توانند از طریق ادرار دفع شوند. این روش معمولاً برای سنگ های کوچکتر از 2 سانتی متر استفاده می شود.
- یورتروسکوپی:
یورتروسکوپی یک روش جراحی است که برای برداشتن سنگ های کلیه از طریق مجرای ادرار و مثانه استفاده می شود. این روش معمولاً برای سنگ های بزرگتر یا سنگ هایی که در موقعیتی قرار دارند که نمی توان آنها را با روش های دیگر درمان کرد، استفاده می شود.
- نفرولیتوتومی پوستی:
نفرولیتوتومی پوستی یک روش جراحی است که برای برداشتن سنگ های کلیه از طریق یک برش کوچک در پهلو استفاده می شود. این روش معمولاً برای سنگ های بزرگ یا سنگ هایی که در اعماق کلیه قرار دارند، استفاده می شود.
- شوک درمانی با امواج شوکی خارج بدنی (ESWT):
ESWT از امواج صوتی با شدت بالا برای شکستن سنگ های کلیه به قطعات کوچکتر استفاده می کند. این روش معمولاً برای سنگ های کوچکتر از 1 سانتی متر استفاده می شود.
پس از درمان:
پس از درمان سنگ کلیه، پزشک شما ممکن است از شما بخواهد که آزمایشات ادراری را به طور منظم انجام دهید تا از عود سنگ جلوگیری شود. همچنین ممکن است به شما توصیه شود که تغییراتی در رژیم غذایی و سبک زندگی خود ایجاد کنید تا خطر ابتلا به سنگ کلیه در آینده را کاهش دهید.
مهم:
- در صورت مشاهده هر یک از علائم سنگ کلیه، مانند درد شدید در پهلو یا پشت، سوزش ادرار، ادرار خونی، حالت تهوع و استفراغ، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
- تشخیص و درمان زودهنگام سنگ کلیه می تواند به جلوگیری از عوارض جدی مانند آسیب کلیه و عفونت کمک کند.
- همیشه قبل از شروع هر درمان جدید با پزشک خود مشورت کنید.
نقش رژیم غذایی در پیشگیری و درمان سنگ کلیه
رژیم غذایی نقش مهمی در پیشگیری و درمان سنگ کلیه دارد. نوع سنگ کلیه شما تعیین می کند که چه غذاهایی را باید محدود کنید و چه غذاهایی را باید در رژیم غذایی خود بگنجانید.
در اینجا چند نکته کلی در مورد رژیم غذایی برای سنگ کلیه آورده شده است:
- نوشیدن آب کافی: نوشیدن 8 تا 10 لیوان آب یا مایعات دیگر در روز به شستشوی مواد معدنی و نمک از کلیه ها و کمک به جلوگیری از تشکیل سنگ کمک می کند.
- کاهش مصرف اگزالات: اگزالات در بسیاری از غذاهای گیاهی از جمله اسفناج، چغندر، بادام، شکلات و سبوس گندم یافت می شود. اگر سنگ های اگزالات کلسیم دارید، باید مصرف این غذاها را محدود کنید.
- کاهش مصرف کلسیم: کلسیم در لبنیات، غذاهای دریایی و سبزیجات برگ دار یافت می شود. اگر سنگ های کلسیم اگزالات دارید، باید مصرف این غذاها را محدود کنید. با این حال، مهم است که به اندازه کافی کلسیم از منابع دیگر مانند لبنیات کم چرب یا مکمل ها دریافت کنید.
- کاهش مصرف سدیم: سدیم در غذاهای فرآوری شده، غذاهای رستورانی و نمک یافت می شود. مصرف زیاد سدیم می تواند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد.
- کاهش مصرف اسید اوریک: اسید اوریک در گوشت قرمز، اندام های داخلی، غذاهای دریایی، حبوبات، آبجو و نوشیدنی های شیرین یافت می شود. اگر سنگ های اسید اوریک دارید، باید مصرف این غذاها را محدود کنید.
- مصرف غذاهای سرشار از فیبر: فیبر می تواند به اتصال به کلسیم و دفع آن از بدن کمک کند. منابع خوب فیبر عبارتند از میوه ها، سبزیجات، غلات کامل و حبوبات.
- مصرف غذاهای سرشار از منیزیم: منیزیم می تواند به اتصال به کلسیم و جلوگیری از تشکیل سنگ کمک کند. منابع خوب منیزیم عبارتند از سبزیجات برگ دار، آجیل، دانه ها و حبوبات.
- مصرف غذاهای سرشار از سیترات: سیترات می تواند به اتصال به کلسیم و جلوگیری از تشکیل سنگ کمک کند. منابع خوب سیترات عبارتند از مرکبات، سیب زمینی و گوجه فرنگی.
توجه: اطلاعات ارائه شده در این پاسخ فقط برای اهداف اطلاع رسانی است و نباید به عنوان جایگزینی برای مشاوره پزشکی حرفه ای تلقی شود. همیشه برای تشخیص و درمان مناسب با پزشک خود مشورت کنید. /ی
