زونا چیست و چگونه آن را درمان کنیم؟

زونا، که به نام “هرپس زوستر” نیز شناخته می‌شود، یک بیماری ویروسی است که ناشی از فعال شدن ویروس واریسلا زوستر است. این ویروس همان ویروسی است که باعث بیماری آبله‌مرغان می‌شود. پس از بهبودی از آبله‌مرغان، ویروس به طور خاموش در سیستم عصبی فرد باقی می‌ماند و ممکن است بعداً در زندگی دوباره فعال شود و زونا را ایجاد کند. 

زونا چیست؟ 

زونا ویروسی است که باعث ایجاد راش ‌های دردناک و تاول‌ های پوستی می‌شود. این بیماری توسط ویروس واریسلا زوستر یعنی ویروس عامل آبله مرغان ایجاد می شود. پس از بهبودی بیماری آبله مرغان، ویروس در بافت ‌های عصبی بدن باقی می ‌ماند و در برخی موارد می ‌تواند دوباره فعال شود و بیماری زونا را ایجاد کند. زونا به انگلیسی با نام Shingles یا Herpes zoster میباشد. 

این بیماری اغلب در سنین بالا بروز پیدا می‌کند و در کودکان بسیار نادر است اما در صورت بروز می‌تواند زخم‌های عمیق و دردناکی ایجاد کند. در اکثر موارد زونا طی ۲ تا ۳ هفته برطرف خواهد شد. بیماری زونا به ندرت بیش از یک‌بار در یک فرد رخ می‌دهد

علائم بیماری زونا 

شروع راش زونا به صورت دسته‌ای از برجستگی‌های کوچک است که با پوست اطراف متفاوت خواهد بود. این دانه‌های تاول‌دار در پوست‌های تیره به رنگ صورتی، خاکستری، بنفش یا قهوه‌ای دیده می‌شود اما در پوست‌های روشن‌تر به صورت برجستگی قرمز به‌نظر می‌رسد. 
برجستگی‌های این بیماری پس از چند روز به تاول‌های پر از مایع تبدیل می‌شوند. معمولا با گذشت 7 تا 10 روز این تاول‌ها خشک شده و به حالت پوسته پوسته در می‌آیند. به‌طور کلی بیماری زونا برعکس آبله‌ مرغان که در تمامی نواحی بدن پخش می‌شود، بیشتر نیم تنه بالایی بدن را درگیر خواهد کرد. تاول و زخم‌های زونا می‌توانند در بخش‌هایی که دارای رشته عصبی هستند مانند شکم، گردن، سینه و پشت بروز پیدا کنند. 

علائم ابتدایی بیماری پوستی زونا عبارت‌اند از:

• دانه‌های قرمز دسته‌ای
• احساس درد مبهم و آزاردهنده در ناحیه درگیر زونا
• ایجاد تاول‌های خوشه‌ای که خودبه‌خود باز می‌شوند
• احساس سوزن سوزن شدن زیر پوست نواحی درگیر

افرادی که به‌دلایل مختلف دچار ضعف سیستم ایمنی هستند بیشتر در معرض خطر ابتلا به زونا قرار دارند.

برخی از افراد مبتلا به هرپس زوستر نشانه‌هایی فراتر از درد و ضایعات پوستی تجربه می‌کنند. از جمله:

• تب
• لرز
• سردرد
• احساس خستگی
• ضعف عضلانی

علت زونا 

بیماری زونا معمولاً در افرادی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی ضعیف ‌تری دارند یا دچار استرس و فشار روانی زیادی هستند. عواملی مانند سن بالا، بیماری‌های مزمن و درمان‌های سرکوب کننده سیستم ایمنی می‌توانند خطر ابتلا به بیماری زونا را افزایش دهند. افراد بالای 50 سال بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند.

آیا زونا واگیر دارد؟ 

باید بدانید زونا واگیر دارد اما از طریق تنفس انتقال پیدا نمی‌کند. اگر با ناحیه زخم و تاول‌های ترکیده شده شخص مبتلا تماس پیدا کنید ممکن است این ویروس به بدن شما نیز منتقل شود. احتمال سرایت این بیماری در اشخاصی که تا به حال آبله ‌مرغان نگرفته‌‌اند بیشتر است.
اینکه زونا تا چند روز قابل سرایت است، بستگی به شدت بیماری دارد و اگر نواحی زخم را بپوشانید از انتقال این ویروس تا حدی جلوگیری می‌کنید.
برای احتیاط باید از استفاده وسایل شخص مبتلا مثل حوله بپرهیزید.

درمان دارویی زونا 

جدول زیر نشان دهنده داروهای تجویزی زیر نظر پزشک متخصص عفونی برای تسکین علائم زونا است:

درمان‌ خانگی زونا

این روش‌ درمان زونا شامل موارد زیر می‌شود:

• حمام یا دوش با آب سرد برای پاکسازی و تسکین پوست
• استفاده از کمپرس سرد و مرطوب بر روی بثورات پوستی جهت کاهش درد و خارش
• استفاده از لوسیون کالامین یا تهیه خمیری از جوش شیرین، نشاسته ذرت و آب جهت کاهش خارش
• قرار گرفتن در وان حمام و افزودن داروی جو دوسر کلوئیدی به آب 
• مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین A، B-12، C، و E همچنین اسیدهای آمینه لیزین جهت تقویت سیستم ایمنی بدن

پیشگیری از زونا 

• واکسن زونا
  

  واکسن زونا که به نام واکسن زوستراکس شناخته می‌شود، برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری مورد استفاده قرار می گیرد. واکسن زونا یک واکسن دو دوزی است که دو دوز آن با فاصله 2 تا 6 ماه از هم تزریق می شود. اگر بالا 50 سال دارید یا 19 سال به بالا هستید ولی سیستم ایمنی ضعیفی دارید می توانید پس از تجویز پزشک این واکسن را تزریق کنید. واکسیناسیون می‌تواند از شدت علائم و عوارض جانبی زونا نیز جلوگیری کند.

• اجتناب از تماس با افراد آلوده
  

  شما می توانید با اجتناب از تماس با افراد مبتلا به زونا، از ابتلا به این بیماری جلوگیری کنید.

• تقویت سیستم ایمنی 
  

  با خوردن غذاهای سالم، ورزش منظم، خواب کاغی، کنترل استرس خود و سیگار نکشیدن سیستم ایمنی خود را قوی نگه دارید. سیستم ایمنی ضعیف خطر ابتلا به زونا را افزایش می دهد.

عوارض زونا 

یکی از مهم‌ ترین عوارض بیماری زونا، نورالژی پس از هرپس است که به درد مزمن و شدید پس از بهبود راش‌ها اشاره دارد. به طور کلی خطرات بیماری زونا شامل موارد زیر می شود:

• مشکلات چشمی یا نابینایی
• فلج صورت
• مشکلات شنوایی مانند ناشنوایی یا کم شنوایی
• التهاب مغز و نخاع
• درد عصبی شدید، سوزش و بی حسی یا ضعف ناحیه ای
• عفونت باکتریایی و ایجاد چرک و قرمزی در ناحیه آسیب دیده
• در صورت تجربه هرگونه عارضه، حتماً با پزشک خود مشورت کنند.

جمع بندی 

زونا یک بیماری عفونی است که در اثر فعال شدن ویروس آبله ‌مرغان باقی‌مانده در سلول‌های عصبی ایجاد می‌شود. باید بدانید این ویروس سال‌ها در حالت نهفته و غیرفعال در بدن شخص زندگی می‌کند و بعدها به دلایل مختلفی مثل استرس، اختلال در عملکرد سیستم ایمنی بدن یا افزایش سن فعال می‌شود. با فعالیت مجدد این ویروس، در نواحی خاصی از بدن ضایعات پوستی ایجاد خواهد شد. /ص