فهرست مطلب
سرطان روده چیست؟
سرطان روده، که به آن سرطان کولورکتال هم می‌گویند، نوعی سرطان است که در روده بزرگ یا رکتوم (بخش انتهایی روده بزرگ) ایجاد میشود. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های روده به طور غیرطبیعی رشد کرده و تکثیر پیدا می‌کنند.
سرطان روده بزرگ چهارمین سرطان شایع در ایران است و تخمین زده میشود که سالانه حدود ۳۸۰۰ تا ۴۰۰۰ مورد جدید از این سرطان در کشور تشخیص داده میشود. خبر خوب این است که با غربالگری می‌توان از ابتلا به این بیماری پیشگیری کرد و در صورت تشخیص زودهنگام، به طور موثری آن را درمان کرد.
علل:
علت دقیق ابتلا به سرطان روده مشخص نیست، اما برخی از عوامل خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند، از جمله:
- سن: خطر ابتلا به سرطان روده با افزایش سن بیشتر میشود.
- سابقه خانوادگی: اگر سابقه ابتلا به سرطان روده در خانواده شما وجود داشته باشد، خطر ابتلا به این بیماری در شما نیز بیشتر است.
- بیماری‌های التهابی روده: ابتلا به بیماری‌های التهابی روده مانند کولیت اولسروز یا بیماری کرون خطر ابتلا به سرطان روده را افزایش می‌دهد.
- سبک زندگی: عواملی مانند رژیم غذایی کم فیبر، چاقی، کم تحرکی، سیگار کشیدن و مصرف زیاد الکل می‌توانند خطر ابتلا به سرطان روده را افزایش دهند.
علائم:
علائم سرطان روده در مراحل اولیه اغلب خفیف یا غیرقابل توجه هستند. با پیشرفت بیماری، این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تغییر در عادات روده: مانند اسهال، یبوست، یا مدفوع خونی
- درد شکم یا گرفتگی عضلات
- نفخ یا احساس سیری زودهنگام
- کاهش وزن بدون دلیل
- خستگی مفرط
- مدفوع نازک یا روبان مانند
تشخیص:
اگر هر یک از علائم ذکر شده را تجربه می‌کنید، مهم است که برای معاینه به پزشک مراجعه کنید. پزشک ممکن است برای تشخیص سرطان روده از آزمایشاتی مانند کولونوسکوپی، سیگموئیدوسکوپی یا آزمایش خون استفاده کند.
درمان:
درمان سرطان روده به مرحله بیماری و سلامت کلی بیمار بستگی دارد.
- جراحی: برای برداشتن قسمت سرطانی روده
- شیمی درمانی: برای از بین بردن سلول‌های سرطانی
- پرتو درمانی: برای از بین بردن سلول‌های سرطانی
- ایمونوتراپی: برای کمک به سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سرطان
پیشگیری:
با انجام برخی تغییرات در سبک زندگی می‌توان خطر ابتلا به سرطان روده را کاهش داد، از جمله:
- رژیم غذایی سالم: مصرف میوه، سبزیجات، غلات کامل و حبوبات را افزایش دهید و مصرف گوشت قرمز و فرآوری شده را محدود کنید.
- حفظ وزن سالم: با رژیم غذایی سالم و ورزش منظم وزن خود را در حد ایده‌آل نگه دارید.
- فعالیت بدنی: حداقل 30 دقیقه در روز فعالیت بدنی متوسط داشته باشید.
- عدم مصرف سیگار: سیگار کشیدن خطر ابتلا به بسیاری از انواع سرطان، از جمله سرطان روده را افزایش می‌دهد.
- مصرف محدود الکل: مصرف زیاد الکل خطر ابتلا به سرطان روده را افزایش می‌دهد.
- غربالگری: اگر 50 سال یا بیشتر سن دارید، برای غربالگری سرطان روده با پزشک خود صحبت کنید.
علائم سرطان روده
علائم سرطان روده در مراحل اولیه اغلب خفیف یا غیرقابل توجه هستند، به همین دلیل به آن "قاتل خاموش" نیز می‌گویند. با این حال، با پیشرفت بیماری، این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
تغییرات در عادات روده:
- اسهال یا یبوست
- مدفوع خونی (رنگ قرمز روشن، قهوه ای تیره یا سیاه)
- احساس عدم تخلیه کامل روده بعد از اجابت مزاج
- دفع مدفوع نازک یا روبان مانند
- افزایش دفعات دفع مدفوع (بیش از سه بار در روز)
- احساس فوریت برای دفع مدفوع
درد شکمی:
- درد شکمی یا گرفتگی عضلات
- نفخ یا احساس سیری زودهنگام
- گاز
علائم عمومی:
- کاهش وزن بدون دلیل
- خستگی مفرط
- کم خونی
- از دست دادن اشتها
- حالت تهوع و استفراغ
علائم کمتر شایع:
- خونریزی از مقعد
- خارش مقعد
- درد یا ناراحتی در هنگام مقاربت
مهم است به خاطر داشته باشید که همه افراد مبتلا به سرطان روده همه این علائم را تجربه نمی‌کنند.
اگر هر یک از این علائم را به طور مداوم برای چند هفته تجربه می‌کنید، مهم است که برای معاینه به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص زودهنگام سرطان روده بسیار مهم است، زیرا شانس درمان را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
علت های سرطان روده
علت دقیق ابتلا به سرطان روده مشخص نیست، اما برخی از عوامل خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند، از جمله:
سن:
- خطر ابتلا به سرطان روده با افزایش سن بیشتر میشود. اکثر افراد مبتلا به این بیماری سن بالای 50 سال دارند.
سابقه خانوادگی:
- اگر سابقه ابتلا به سرطان روده در خانواده شما وجود داشته باشد، خطر ابتلا به این بیماری در شما نیز بیشتر است.
بیماری‌های التهابی روده:
- ابتلا به بیماری‌های التهابی روده مانند کولیت اولسروز یا بیماری کرون خطر ابتلا به سرطان روده را افزایش می‌دهد.
سبک زندگی:
- عواملی مانند رژیم غذایی کم فیبر، چاقی، کم تحرکی، سیگار کشیدن و مصرف زیاد الکل می‌توانند خطر ابتلا به سرطان روده را افزایش دهند.
عوامل ژنتیکی:
- برخی از افراد با جهش‌های ژنتیکی خاصی متولد می‌شوند که خطر ابتلا به سرطان روده را در آنها افزایش می‌دهد.
سایر عوامل:
- مصرف برخی داروها مانند داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) به مدت طولانی نیز ممکن است خطر ابتلا به سرطان روده را افزایش دهد.
مهم است به خاطر داشته باشید که داشتن یک یا چند مورد از این عوامل خطر به معنای ابتلا به سرطان روده نیست.
با انجام برخی تغییرات در سبک زندگی می‌توان خطر ابتلا به این بیماری را کاهش داد، از جمله:
- رژیم غذایی سالم: مصرف میوه، سبزیجات، غلات کامل و حبوبات را افزایش دهید و مصرف گوشت قرمز و فرآوری شده را محدود کنید.
- حفظ وزن سالم: با رژیم غذایی سالم و ورزش منظم وزن خود را در حد ایده‌آل نگه دارید.
- فعالیت بدنی: حداقل 30 دقیقه در روز فعالیت بدنی متوسط داشته باشید.
- عدم مصرف سیگار: سیگار کشیدن خطر ابتلا به بسیاری از انواع سرطان، از جمله سرطان روده را افزایش می‌دهد.
- مصرف محدود الکل: مصرف زیاد الکل خطر ابتلا به سرطان روده را افزایش می‌دهد.
- غربالگری: اگر 50 سال یا بیشتر سن دارید، برای غربالگری سرطان روده با پزشک خود صحبت کنید.
تشخیص زودهنگام سرطان روده بسیار مهم است، زیرا شانس درمان را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
عوامل خطر ابتلا به سرطان روده
علت دقیق ابتلا به سرطان روده مشخص نیست، اما برخی از عوامل خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند. این عوامل به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:
قابل پیشگیری:
-
سبک زندگی:
- رژیم غذایی: کمبود فیبر، مصرف زیاد گوشت قرمز و فرآوری شده، مصرف زیاد چربی اشباع شده و الکل
- چاقی: داشتن اضافه وزن یا چاقی
- عدم تحرک: کمبود فعالیت بدنی
- سیگار کشیدن: دود دخانیات حاوی مواد شیمیایی مضری است که میتواند به DNA سلول‌های روده آسیب برساند و منجر به سرطان شود.
- مصرف زیاد الکل: الکل میتواند به DNA سلول‌های روده آسیب برساند و خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.
-
سابقه پزشکی:
- بیماری‌های التهابی روده: کولیت اولسروز و بیماری کرون
- سابقه پولیپ یا سرطان روده: داشتن پولیپ در روده بزرگ یا سابقه ابتلا به سرطان روده در گذشته خطر ابتلا به سرطان روده را در آینده افزایش می‌دهد.
- سابقه خانوادگی: اگر سابقه ابتلا به سرطان روده در خانواده شما، به خصوص در بستگان درجه یک مانند پدر، مادر، خواهر یا برادر وجود داشته باشد، خطر ابتلا به این بیماری در شما نیز بیشتر است.
غیرقابل پیشگیری:
- سن: خطر ابتلا به سرطان روده با افزایش سن به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. اکثر افراد مبتلا به این بیماری 50 سال یا بیشتر سن دارند.
- ژنتیک: برخی از افراد با جهش‌های ژنتیکی خاصی متولد می‌شوند که خطر ابتلا به سرطان روده را در آنها افزایش می‌دهد. به عنوان مثال، سندرم‌های ژنتیکی مانند پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی (FAP) و سندرم گاردنر خطر ابتلا به سرطان روده را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهند.
مهم است به خاطر داشته باشید که داشتن یک یا چند مورد از این عوامل خطر به معنای ابتلا به سرطان روده نیست.
با انجام برخی تغییرات در سبک زندگی می‌توان خطر ابتلا به این بیماری را به طور قابل توجهی کاهش داد.
راه های کاهش خطر ابتلا به سرطان روده:
- رژیم غذایی سالم: مصرف میوه، سبزیجات، غلات کامل و حبوبات را افزایش دهید و مصرف گوشت قرمز و فرآوری شده، چربی اشباع شده و الکل را محدود کنید.
- حفظ وزن سالم: با رژیم غذایی سالم و ورزش منظم وزن خود را در حد ایده‌آل نگه دارید.
- فعالیت بدنی: حداقل 30 دقیقه در روز فعالیت بدنی متوسط داشته باشید.
- عدم مصرف سیگار:
- مصرف محدود الکل:
- غربالگری: اگر 50 سال یا بیشتر سن دارید، برای غربالگری سرطان روده با پزشک خود صحبت کنید.
تشخیص زودهنگام سرطان روده بسیار مهم است، زیرا شانس درمان را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
پیشگیری از سرطان روده
کاهش خطر ابتلا به سرطان روده با ایجاد برخی تغییرات در سبک زندگی امکان پذیر است.
مهمترین اقدامات برای پیشگیری از سرطان روده عبارتند از:
-
رژیم غذایی سالم:
- مصرف فیبر را افزایش دهید: فیبر به حرکت غذا در روده بزرگ کمک می‌کند و از تماس طولانی مدت مواد مضر با سلول‌های روده جلوگیری می‌کند. منابع خوب فیبر شامل میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و حبوبات است.
- مصرف گوشت قرمز و فرآوری شده را محدود کنید: مطالعات نشان داده است که مصرف زیاد گوشت قرمز و فرآوری شده خطر ابتلا به سرطان روده را افزایش می‌دهد. سعی کنید مصرف خود را به کمتر از 70 گرم در هفته محدود کنید.
- چربی اشباع شده را کاهش دهید: چربی اشباع شده عمدتاً در غذاهای حیوانی مانند گوشت قرمز، لبنیات پرچرب و برخی از روغن‌های گیاهی مانند روغن نارگیل یافت میشود. مصرف زیاد چربی اشباع شده میتواند خطر ابتلا به انواع مختلف سرطان، از جمله سرطان روده را افزایش دهد.
- مصرف الکل را محدود کنید: الکل میتواند به DNA سلول‌های روده آسیب برساند و خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد. اگر الکل می‌نوشید، آن را در حد اعتدال مصرف کنید.
-
حفظ وزن سالم:
چاقی یا اضافه وزن خطر ابتلا به سرطان روده را افزایش می‌دهد. با رژیم غذایی سالم و ورزش منظم، وزن خود را در حد ایده‌آل نگه دارید.
-
فعالیت بدنی:
- حداقل 30 دقیقه در روز فعالیت بدنی متوسط داشته باشید. فعالیت بدنی منظم به کاهش خطر ابتلا به انواع مختلف سرطان، از جمله سرطان روده کمک می‌کند.
-
ترک سیگار:
سیگار کشیدن خطر ابتلا به بسیاری از انواع سرطان، از جمله سرطان روده را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد. اگر سیگار می‌کشید، ترک آن بهترین کاری است که می‌توانید برای سلامتی خود انجام دهید.
-
غربالگری:
- اگر 50 سال یا بیشتر سن دارید، برای غربالگری سرطان روده با پزشک خود صحبت کنید. غربالگری میتواند به یافتن سرطان در مراحل اولیه، زمانی که درمان آسان‌تر و موثرتر است، کمک کند.
علاوه بر موارد فوق، اقدامات دیگری نیز وجود دارد که می‌توانید برای کاهش خطر ابتلا به سرطان روده انجام دهید:
- مصرف مکمل کلسیم: برخی از مطالعات نشان داده‌اند که مصرف مکمل کلسیم ممکن است خطر ابتلا به سرطان روده را در برخی افراد کاهش دهد.
- مصرف ویتامین D: ویتامین D ممکن است نقش محافظتی در برابر سرطان روده داشته باشد. منابع خوب ویتامین D شامل نور خورشید، ماهی‌های چرب و برخی از غذاهای غنی شده است.
- مصرف آسپرین: مصرف منظم آسپرین ممکن است خطر ابتلا به سرطان روده را در برخی افراد کاهش دهد. با این حال، آسپرین میتواند عوارض جانبی جدی داشته باشد، بنابراین مهم است که قبل از مصرف با پزشک خود صحبت کنید.
به خاطر داشته باشید که هیچ تضمینی برای پیشگیری از سرطان روده وجود ندارد، اما با انجام این تغییرات در سبک زندگی می‌توانید خطر ابتلا به این بیماری را به طور قابل توجهی کاهش دهید.
درمان سرطان روده
من قادر به ارائه مشاوره پزشکی نیستم. برای اطلاعات در مورد درمان سرطان روده، لطفاً با یک متخصص پزشکی مشورت کنید.
با این حال، می‌توانم برخی از اطلاعات کلی در مورد این بیماری ارائه دهم.
سرطان روده بزرگ زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های غیرطبیعی در روده بزرگ به طور غیرقابل کنترلی رشد می‌کنند. این سلول‌ها می‌توانند به تومور تبدیل شوند و به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابند.
علائم سرطان روده بزرگ میتواند شامل موارد زیر باشد:
- تغییر در عادات روده، مانند اسهال یا یبوست که بیش از چند روز طول بکشد
- خونریزی مقعدی یا خون در مدفوع
- درد یا گرفتگی شکم
- کاهش وزن بدون دلیل
- احساس خستگی مداوم
- ضعف
اگر هر یک از این علائم را تجربه می‌کنید، مهم است که در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. درمان سرطان روده به مرحله بیماری و سلامت کلی بیمار بستگی دارد.
روش‌های درمانی رایج شامل موارد زیر است:
- جراحی: برای برداشتن تومور و غدد لنفاوی اطراف
- شیمی‌درمانی: برای از بین بردن سلول‌های سرطانی با استفاده از داروها
- پرتودرمانی: برای از بین بردن سلول‌های سرطانی با استفاده از اشعه ایکس
- ایمونوتراپی: برای کمک به سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سرطان
در برخی موارد، ممکن است از مراقبت‌های تسکینی برای کمک به کنترل علائم و بهبود کیفیت زندگی بیمار استفاده شود.
پیش آگهی برای سرطان روده به مرحله بیماری و سلامت کلی بیمار بستگی دارد.
با تشخیص و درمان زودهنگام، بسیاری از افراد مبتلا به سرطان روده می‌توانند این بیماری را شکست دهند و عمر طولانی و سالمی داشته باشند. /ی
